________________
જ ભાવોની ભારતા
કલિકાલસર્વજ્ઞશ્રી હેમચંદ્રસૂરીશ્વરજી મહારાજા શ્રી વીતરાગ સ્તોત્રમાં આત્માની વ્યથા ઠાલવે છે.
क्षणं सक्त: क्षणं मुक्तः, क्षणं क्रुद्धः क्षणं क्षमी। मोहाद्यैः क्रीडयैवाऽहम्, कारित: कपिचापलम् ।।
નાથ ! મને કેમેય કળાતું નથી કે આ બધું શું થઈ રહ્યું છે ? ઘડીકમાં હું મહારાગી અને ઘડીમાં મહાવિરક્ત બનું છું ! ક્ષણમાં ક્રોધાગ્નિ મને બાળી નાંખે છે અને ક્ષણમાં હું ક્ષમાનું અમૃત ઘૂટું છું. પળમાં નમ્ર બનું છું, તો પળમાં ફુલાઈ જાઉં છું, ક્યારેક મરી પડું છું તો ક્યારેક મારી નાંખું છું. ક્યારેક લેવાઈ જાઉં છું તો ક્યારેક લઈ નાખું છું. ક્યારેક સંસારના શ્રેષ્ઠતમ વિષયો પણ તુચ્છ ભાસે છે અને મહાવિરાગીની અદાથી તે વિષયોથી હોં મચકોડું છું તો ક્યારેક મને તુચ્છ હલકા વિષય પણ આસક્ત કરી જાય છે. ક્યારેક વિશ્વના સર્વ જીવો પ્રત્યે કરુણાપૂર્ણ હૈયા સાથે મૈત્રીનો હાથ લંબાવું છું, અને ઘડીમાં હું ત્રીજું નેત્ર ખોલું છું. ઘડીમાં ખીલું છું અને ઘડીમાં કરમાઉં . ક્યારેક મહેકું છું અને ક્યારેક ગંધાઉ છું. ક્યારેક વરસી પડું છું અને ક્યારેક ઝંખું .
મનના વિચારોની અને હૃદયના ભાવોની આ દુઃખમય દશા છે. મન ચંચળ છે અને ભાવો ક્ષણિક છે. બિજાપુરના ગોળ ગુંબજમાં ઘુમરાતું મન ઘડીમાં એમ્પાયર સ્ટેટ બિલ્ડીંગના છેલ્લા માળેથી ભૂસકો મારે છે. ક્ષણ પહેલા ગંગાસ્નાન કરતું મન ક્ષણમાં તો પેરિસની નાઈટ ક્લબમાં આંટા મારવા લાગે છે. માણેકચોકની ગિરદીમાંથી તે ઘડીમાં સહારાના
હદયદ્રુપ
૧૨૦
