________________
- રણશિંગુ The Heart of education is the education of heart.
આ પુસ્તકમાં જ એક જગ્યાએ આલેખાયેલ આ ક્વોટ વાંચ્યા પછી આધુનિક શિક્ષણને નિઃસંકોચ નિચેતન અને નિષ્ણાણ કહી શકાય. education of heart એટલે દયા અને કરુણાનું શિક્ષણ, પ્રેમ અને વાત્સલ્યનું શિક્ષણ, ભક્તિ અને બહુમાનનું શિક્ષણ, મૈત્રી અને મુદિતાનું શિક્ષણ, શાંતિ અને સમતાનું શિક્ષણ, ક્ષમા અને વિનમ્રતાનું શિક્ષણ.
કાર્ડિએક સર્જરી કરનારો ડૉક્ટર પણ હૃદય વગરનો હોય તેવું બને છે. બે સગા ભાઇઓ વચ્ચે ઝગડો થાય ત્યારે તેમનું વેર મટાડવું તે વકીલની કુશળતા કહેવાય કે બન્નેની લડતને કાયદેસરનું સ્વરૂપ આપવું તે સાચી વકીલાત ? બીજા નંબરની કુશળતાવાળા વકીલોનો આજે રાફડો ફાટ્યો છે. સંવેદના જાગ્રત કરવાને બદલે બુદ્ધી કરતા આધુનિક શિક્ષણે સમાજને સંવેદનહીન શિક્ષિતોની ફોજ ભેટ ધરી છે અને માત્ર આ સંવેદનહીનતા કે શુષ્કતા જ શિક્ષણનું ફરજંદ નથી. શોષણ, સ્વાર્થ, સ્વચ્છંદતા અને શ્રદ્ધાહીનતા જેવી અનેક કુટિલતાઓની માવજત આ શિક્ષણધામોમાં થતી રહે છે. તે
આધુનિક શિક્ષણ સંસ્થા એવી વાડી છે જ્યાં મગજ ખીલે છે અને હૃદય કરમાય છે. સંસ્કારહીને સાક્ષરને એટમ બોમ્બ કે હાઇડ્રોજન બોમ્બથી જરાય ઓછો જોખમકારક ન ગણી શકાય. રાષ્ટ્રની ધરતી ઉપર પ્રતિવર્ષ આવા લાખો કરોડો અણુશસ્ત્રોના ખડકલા થતા હોય ત્યારે વર્તમાન શિક્ષણ પ્રક્રિયાને ટેબલ પર સૂવાડી તેની સોનોગ્રાફી કરવી ખૂબ જરૂરી બની છે.
આ કડવી જવાબદારી એક ચિંતિત ચિંતક અહીં અદા કરે છે. સમાજના સંસ્કારરખોપાના સ્થાનને શોભાવતા એકમુનિ, કુશળ રેડિઓલોજિસ્ટની અદાથી શિક્ષણની સોનોગ્રાફી કરે, ત્યારે તેના રિપોર્ટની, સમાજના ધોરીઓએ ગંભીર નોંધ લેવી ઘટે. શિક્ષણની સોનોગ્રાફીE