________________
સહુથી અક્કડબનતો જાય છે.
વ્યાકરણશાસ્ત્રની રચના વાણીની સાધના માટે થઈ છે. પરંતુ, વ્યાકરણશાસ્ત્ર આપેલી ઘણી સુવિધાઓનો ઉપયોગ જીવ વાણીની સાધના માટે ઓછો કરે છે, અહં આદિ મલિન ભાવોની પુષ્ટિ માટે વધુ કરે છે. પહેલો પુરુષ એકવચનનું સર્વનામ - હું, આનું જ્વલંત ઉદાહરણ છે. કર્મણિ પ્રયોગ (Passive Voice) ભાષાની સમૃદ્ધિનો બહુ મોટો વૈભવ છે. પણ, તેનો સૌથી વધુ ઉપયોગ કદાચ પોતાની ભૂલોનો બચાવ કરવા માટે થતો હશે!મારાથી ક્રોધ થઈ ગયો, મારાથી કડવાં વેણ બોલાઈ ગયાં, મારાથી કપરકાબી ફૂટી ગયાં. કાંઈ ખોટું થાય ત્યારે કર્મણિ પ્રયોગનો પ્રયોગ કરવાથી અપરાધ માઈલ્ડ થઈ જંતો અનુભવાય છે. પણ, કાંઈક સારું બન્યું હોય ત્યારે તે મારાથી થઈ જતું નથી. પણ હું કરું છું. મેંદાન આપ્યું, હું પ્રથમ નંબરે આવ્યો, મેં તપશ્ચર્યા કરી..
પહેલો પુરુષ અને બીજો પુરુષ ભેગા સાંકળવા માટે ગુજરાતી વ્યાકરણે એક અલગ સર્વનામ આપ્યું આપણે. પરંતુ, આ સવલતનો વધારે ઉપયોગ બડાઈ હાંકવા માટે પહેલો પુરુષ એકવચનના પર્યાય તરીકે થતો હશે. જેમ કે, આપણે તો કોઈથી ન ડરીએ... આપણે તો ક્યારેય મોડા ન પડીએ... આપણે બધાને માનવું પડે...
બીજાના કથનને પોતાની ભાષામાં રજૂ કરી શકાય તે માટેની સુંદર સગવડ Indirect Speechના પ્રયોગરૂપે વ્યાકરણશાસ્ત્ર આપી છે, પણ કોઈના કથનમાં વઘાર કરીને માણસ વ્યાકરણદત્ત આ છૂટનો દુરુપયોગ કરે છે.
Positive Degree, Comparative Degree 24 Superlative Degree- એ ત્રણ પ્રકારની ડિગ્રીની બીજાની હલકાઈ અને પોતાની બડાઈ હાંકવામાં ઉદારતાથી ઉપયોગ થતો હોય છે.
–
ગૌતમ ગૌષ્ઠિ ૧૧૫
