________________
જતાં અનેક બૌદ્ધિક અને માનસિક સમસ્યાઓનો ભોગ બને છે.
રડતા બાળકોને બળજબરીથી બાલમંદિરની દિવાલોમાં કેદ કરી રાખવા એ હકીકતમાં અત્યાચાર છે. બાળદીક્ષિત સામે વિચારહીન આંદોલન ચલાવનારા અને બાળસાધુની પૂછપરછ માટે નીકળી પડનારાને પડકાર છે કે બે-પાંચ બાળકોને પૂછી જુએ કે બેટા! તને સ્કૂલમાં સવારે સાત કલાકે વાગતો બેલ વધારે ગમે? કે બપોરે એક કલાકે વાગતો બેલ વધારે ગમે?
બાળકોનો અંદાજિત જવાબ જાણતા હોવાથી તે લોકો આવું પૂછતા ગભરાય છે અને બોજલ શિક્ષણના સ્ટીમરોલર તળે બિચ્ચારૂં શૈશવ કચડાચ છે.
આ દેશમાં બાળમજૂરી માટેના કાયદા બને છે પણ પોતાના પંડ જેવા વજનદાર દફતર ઊંચકીને જતા લાખોની બાળમજૂરી અંગે સર્વત્ર મૌન!
અહીં બાંધકામ અંગેના કાયદાઓ બને છે. પ્લોટ એરિયાનો બે તૃતીયાંશ ભાગ લગભગ ખુલ્લો રાખીને બાંધકામ થતું હોય છે. જ્યારે શિક્ષણમાં સ્કૂલક્લાસિસ-ટ્યુશન્સ-એક્ઝામ્સના હેવી કન્સ્ટ્રક્શન માં Open Space જેવું પણ ખાસ કાંઈ બચતું નથી. આ વિષયમાં કેમ કાંઈ થતું નથી?
બાળદીક્ષા લેનારા બાળકો બે અને અઢી વર્ષની ઉંમરના નહીં પણ આઠ, દશ કે બાર વર્ષની ઉંમરના હોય છે. બાળદીક્ષા તો કોઈ વિરલ અને વિશિષ્ટ બાળક જ લે છે. જ્યારે બાલશિક્ષાની ફરજ તો લાખો બાળકો પર
૩૪
