________________
શ્રીપાળ રાજાને રાસ ' અર્થ–આ પ્રમાણે રાજાનું અપમાન થવાથી રાજાનાં સગાં સંબંધી સજજન વગેરે બધાં શરમાઈને કહેવા લાગ્યાં કે-“અરે! એણીની સાહેલી સખિયાએ પણ આવું શું શિક્ષણ આપ્યું હશે? તેમ એણીને ભણાવનારે અધ્યાપક પણ જ્ઞાન વગરનેજ જણાય છે, કેમકે એણીએ નીતિ રીતિ સંબંધી કશી કેળવણી આપી નથી. તેમજ શહેરનાં વતનીઓ પણ આ બનાવને જોઈ કહેવા લાગ્યાં કે-૧ “એણીનું ભણું બધું ધૂળ છે, કેમકે જેને સમય પ્રમાણે બોલતાં ન શીખવ્યું તેનું બધું શીખેલું ભણતર ધૂળમાં મળે છે, કારણું પહેલું બોલતાં સારું આવડે તો માન મેળવી શકે છે, અને માન મેળવ્યા પછીજ ગુણની કદર બુઝાય છે, માટે જ કહેવું છે કે “માણ- . સકી બાતમેં એક બાત કરામાત હૈ?” જુઓ ! એ બહુ ભણેલી છે, પણ બોલતાં ન આવડવાથી વાતની વાતમાં પિતાને દુશમન કર્યો?” આ પ્રમાણે કહી નિંદવા લાગ્યાં. અને મિથ્યાત્વીએ તે એમજ કહેવા લાગ્યા કેજેનની વાતજ વિપરીત અવળી છે. જેનો લેકની નીતિ કે રીતિ જાણતાજ નથી. એઓ અવળચંડા અને અકડાઈ ભર્યા જ હોય છે. જો એમ ન હેત આ કુંવરી બધાને ગાંડા ગણી પોતે અક્કલને ઇસ્કોતર થવા યત્ન કરતજ નહીં.” આ પ્રમાણે જે જેના મનમાં પિત પિતાની અક્કલ મુજબ આવ્યું તે તેવું બોલવા લાગ્યાં, અને મામલે રસાકસીમાં આવતાં ખરાબ થઈ ગયે જણાયો, કે તુરત રાજેદ્રને ગુસ્સો શાંત કરી દેવા સમયના જાણ પ્રધાને આવી અરજ કરી કે- “બ્રાહ્મણ પ્રતિપાળ ! રાજપાટિકા ફરવા-સુંદર હવાના સેવનથી મળતા લાભની સહેલગાહ કરવાને વખત થયો છે. માટે મહારાજ ! પધારવા કૃપા કરે ” આ શ્રીપાળના સુંદર રાસની ત્રીજી ઢાળ પૂર્ણ થતાં વિનયવિજયજી કહે કે છે તે શ્રોતાજને ? આ દર્શનીક દાખલ ધ્યાનમાં લઈ જેના વડે સંસારમાં બહુ જંજાળ નડે છે તે અહંકારને તમે ત્યાગ કરે.
(૧૦-૧૪)
(દેહરા-છંદ.) રાજા રવાડી ચઢ, સબળ સૈન્ય પરિવાર,
મદમાતા મયગળ ઘણુ, સહસ ગમેં અસવાર, ૧ ૧ આ કથન એજ બેધ આપે છે કે-જે પ્રધાન સમયને વરતી તે મુજબ કામ લેનારે હેય તેજ ઉત્તમ પ્રતિન ગણાય છે.
૨ દુનિયાં દોરંગી ને બેઢંગી હોય છે; તેમજ એક વાત તેને અનુકુળ પડતી જ નથી. એમ આ કથન દર્શાવી રહેલ છે.