Page Text
________________
૨૭૬
શ્રીપાળ રાજાને રાસ તો ચિત્ર અક્ષર આલેખવા તે સ્થાપના સત્ય, શ્રેણિક વગેરે ભાવિકાળમાં થનારા જિન તે દ્રવ્યસત્ય, અને શ્રી સીમંધર પ્રભુ વગેરે વિચરતા તીર્થકર તે ભાવસત્ય. આ પ્રમાણે ચાર નિક્ષેપ સહિત સત્ય શ્રી જિદ્રજ ભવ્યજીના ઉપકારાર્થે ઠાણુંગસૂત્રમાં કથેલ છે, તે સત્યધર્મને ગ્રહણ કરે. જૈનદર્શન સિવાય બીજા પાંચે દર્શનમાં આ વાર્તા કથન કરેલ છે જ નહીં. યતિધર્મને આઠમો ગુણ તપ છે. તેમાં પણ જઘન્યપણે નકારસી તપ અને ઉત્કૃષ્ટ પણે જાવજીવ સુધી અનશન વ્રત-એમ બે તપને સમાવેશ થાય છે, બાકી રહેલ તેની મધ્યમ તપમાં ગણના છે. તે તપના બાર ભેદ છે. તે પિકી છ બાહ્ય તપભેદ છે, તે એ કે જેની અંદર ખાવાપીવાનું બિલકુલ બંધ તે અનશનતા. જે આહારના પ્રમાણમાંથી એક બે ચાર કેળિયાં ઓછું ખાવું તે ઉદરી તપ. અમુક દ્રવ્ય આટલુંજ ખાવું એમ દ્રવ્યને સંક્ષેપ કરે તે વૃત્તિસંક્ષેપ તપ. દરેક રસોને ત્યાગ કર તે રસત્યાગ તપ. લેચ વગેરે પરિસહ સહવા તે કાયાકલેશ તપ, અને પાંચે ઈદ્રિયોને કબજે કરવી તે સંલ્લીનતા તપ કહેવાય છે. છ અત્યંતર તપ એ કહેવાય છે કે-ગુરૂએ આપેલું પ્રાયશ્ચિત લેવું તે પ્રાયશ્ચિત તપ. વિનય સાચવે તે વિનયતપ. વડિલને વૈયાવચ્ચ સાચવે તે વૈયાવચ્ચતપ: સ્વાધ્યાય ધ્યાન કરવું તે સજઝાયત૫. ધ્યાન ધરવું તે ધ્યાનતપ અને ઉપસર્ગ સહન કરવા તે ઉપસર્ગ તપ કહેવાય છે. આ છ. અત્યંતર અને છ બાહ્ય તપ મળી બાર ભેદ થયા. તે તપ દ્રવ્ય અને ભાવથી કરવો. એ ષડુ કમને બાળી ભસ્મ કરનાર હોવાથી અવશ્યપણે પ્રતિમવૃત્તિથી એટલે કે ઈદ્રિયોને ન ગમે તેવી પ્રતિકુળવૃત્તિ વડેજ કરે યોગ્ય છે. યતિધર્મને નવમો ભેદ બ્રહ્મચર્ય છે. તે વૈક્રિય શરીર તથા
દારિક શરીર સંબંધી કામભોગ એ બેઉ ભેદનું કરવું, કરાવવું ને અનુમોદવું એમ ગણતાં છ ભેદ થાય. તે એક એક ભેદને મન, વચન ને કાયા એ ત્રણે ગવડે ત્યાગ કરવાથી અઢાર ભેદ થાય છે. તે અઢાર ભેદવાળું સર્વ દુઃખહારક બ્રહ્મચર્ય ૧૮૦૦ ભાંગાયુકત પણ ગણાય છે. તે એવી રીતે કે–પૃથિવીકાય, અપૂકાય, તેઉકાય, વાઉકાય, વનસ્પતિકાય, બે ઈન્દ્રિય, ચોરીક્રિય પંચેન્દ્રિય અને અજીવ એ દશેને દશ ભેદ યતિધર્મવડે દશે ગુણતાં ૧૦૦ થાય, તે એક શ્રોતદ્ધિ થયા. તે પાંચ ઈદ્રિયની સાથે ગુણતાં ૫૦૦ ભેદ થયા. તે આહાર સંજ્ઞાએ થયા. તેવી ભયસંજ્ઞા, મિથુનસંજ્ઞા અને પરિગ્રહ સંજ્ઞા એ ચારે ભેદથી ગુણતાં ૨૦૦૦ ભેદ થયા. તેને મન, વચન, કાયા એ ત્રણેથી ગુણતાં ૬૦૦૦ ભેદ થયા. તેને કરવું, કરાવવું,
| SR No. | 006082 |
| Book Title | Shripal Rajano Ras |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhogilal Ratanchand Vora |
| Publisher | Bhogilal Ratanchand Vora |
| Publication Year | |
| Total Pages | 468 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 13 MB |