Page Text
________________
૨૭૪
શ્રીપાળ રાજાને રાસ વગેરે હોય છે ત્યાં લગી સરલતા-નષ્કપટતા ગુણ પ્રકટ થવા જ પામતો નથી. તેમજ સરલતા વગર ધમની પણ શુદ્ધિ થતી નથી.-કપટથી કરવામાં આવનારી ધર્મકરણી અશુદ્ધજ ગણાય છે, જ્યાં લગી આજીવતા નથી ત્યાં લગી શુદ્ધ ધર્મનું આરાધન થઈ જ શકતું નથી. અને શુદ્ધધમના આરાધન વગર મોક્ષની પ્રાપ્તિ થતી નથી, માટે જ આત્માના બળત્તરપાવડે શુદ્ધ ચારિત્રના અભ્યદયથી નિર્મલ આત્માના ગે કુટિલતાદિ દોષત્યાગ કરી આર્જવગુણ, ધમની પુષ્ટિ કરી શકે છે. યતિધર્મને ચોથે ભેદ શૌચ ગુણ છે. તેના બે ભેદ છે તે એ કે દ્રવ્યશૌચ અને ભાવશૌચ તે પિકી દ્રવ્યશૌચ એ કહેવાય છે કે શરીરનાં દ્રવ્યાપકરણ-જે હાથ પગ આંગળીઓ વગેરે છે; તે બધાં દેહનાં દ્રવ્યપકરણ તથા પુસ્તક, વસ્ત્ર, પાત્રાદિ, કિંવા આહાર પાણી વગેરેને (રાગરહિત-બેતાળીશ દેષ વગર આહાર વગેરેને) અંગીકાર કરવો તે, ભાવશૌચ કહેવાય છે, કે જે રીતથી આત્માના પવિત્ર અધ્યવસાય ધારણ કરવાવડે મનની લહેરે કષાય વગેરેથી રહિત થઈ શુદ્ધ પરિણામની વૃદ્ધિ પામતી ધારા રાખવામાં આવે તે રીતથી ભાવશૌચ પ્રકટ થાય છે. તે ભાવશૌચ અચળ રહી શકે તેવી રીતે તેને અંગીકાર કરો કે જેથી ભાવશૌચ વધતાંજ યતિધર્મ પણ વૃદ્ધિ પામશે, અને યતિધર્મ વધવાથી મોક્ષની પ્રાપ્તિ પણ સહેલી થઈ રહેશે; માટે શૌચ ધર્મ આદર. યતિધામને પાંચમ ભેદ સંયમગુણ છે. તે સંયમ, જ્યારે પ્રાણાતિપાત, મૃષાવાદ, અદત્તાદાન, મૈથુન અને પરિગ્રહ એ પાંચ આશ્રવ એટલે કે પાપને આવવાનાં બારણાં બંધ કરવા. મતલબ કે એ પાંચથી દૂર રહેવામાં આવે તો જ ધર્મપ્રાપ્તિની સફળતા હાથ લાગે છે. એ પાંચ આશ્રવ અનાદિકાળથી આત્માની સાથેજ રહેનાર હોવાથી પાપચિત્તવડે દુષ્ટ ગતિ દેનારા છે. એ પંચાશ્રવ તથા સ્પર્શેન્દ્રિય, રસેપ્રિન્ય, ધ્રાણેન્દ્રિય ચક્ષુરિન્દ્રિય અને શ્રોતેંદ્રિય અર્થાત ગુહૅન્દ્રિય, જીભ, નાક, આંખ, કાન એ પાંચે ઈદ્રીયોને વશ્ય કરવી. તેમજ કોધ, માન, માયા અને લોભ એ ચારે કષાયને તજી દેવા અને મને દંડ, વચનદંડ, કાયદંડ, એ ત્રણે દંડને તિલાંજલી દેવી. જ્યારે આ સત્તર પ્રકાર દૂર કરવામાં આવે ત્યારે આત્માની અંદર સંયમ સ્થિર થઈ શકે છે. એ સત્તર સંયમ પણ મલીનતાવંતજ રહે છે; માટે સત્તર દોષને દૂર કરી સત્તરે ગુણોને જન્મ આપ કે જેથી મોક્ષાથીને સંયમ શુદ્ધિ પ્રાપ્ત થાય. યતિધર્મને છઠ્ઠો ભેદ મુક્તિગુણ છે. તે ભાઈ, મા, બાપ, બહેન, સંતતી વિગેરે તથા સોના રૂપા વિગેરે નવવિધની સંપત્તિ, ખાવા પીવા તથા વસ્ત્ર દાગીના વગેરેને વિલાસ, શબ્દ રૂપ, રસ, ગંધ વગેરે સર્વ ઈદ્રિયસુખને, તથા આલક,
| SR No. | 006082 |
| Book Title | Shripal Rajano Ras |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhogilal Ratanchand Vora |
| Publisher | Bhogilal Ratanchand Vora |
| Publication Year | |
| Total Pages | 468 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 13 MB |