________________
૧૮
શ્રીપાળ રાજાને
રાસ
સાનીએ ગેાવાળને દાગીના કરવાનુ
ગોવાળે આમ કહ્યુ` છતાં વધારે વિશ્વાસ બેસાડવા સાનીએ દાગીના બનાવી દેવાની ના પાડી. જેમ જેમ તે ના પાડતા ગયા તેમ તેમ ગાવાળને તેનું પ્રમાણિકપણું ઢસતું ગયું. એ બિચારા ભેાળા - ગાવાળને ખખર ન હતી કે આવા ફ્રાંસાખારિયા ચિત્ર વધારે ઠગારા–પ્રપચી હોય છે. તેમજ ઘણા પ્રમાણિકતાના ડાળ દેખાડનારા ઘણા અપ્રમાણિક હોય છે, અને સેની નામજ સાની (૧૦૦) નહીં પણ સૈાની ચાટી મંત્રી જનારા સ્વભાવના ડાય છે. કહેવત છે કે ' ભાઈ! કેમ છે ઉદાસી !'' જવાબ મળ્યા કે–નથી મળ્યા કાઇ વિશ્વાસી, એથી છીએ ઉદાસી, ને વિશ્વાસી મળે તે ખાસી ખુશી મેળવી લેવાય. આમ ડૅાવાથી પાકા વિશ્વાસ બેસાડયા, જેથી તેણે તેજ સેાની મિત્રને સેાંપ્યું, સાનીએ પણ સારા ચેાખા દાગીના બનાવી તેાલ આંકી કિમતની ચીઠી લખી આપી, ગેાવાળને દઇ, વધારે વિશ્વાસ સાથે ઠગાઈમાં ફતેહ પામવા દાગીના આપી કહ્યું કે–‘ આ દાગીના લઇ શરાફ-નાણાવટી-સાનીચેાસી પાસે જા અને મારૂ નામ આપ્યા વગર કીમત · કરાવ ! જો આ ચીડીમાં લખેલા તેાલ પ્રમાણે તાલ અને કિંમત પ્રમાણે કિંમત અંકાય તે મને સાચા મિત્ર જાણજે !' એમ કહી ગેાવાળને ચૌટામાં મેકક્લ્યા. જ્યારે ગાવાળે ચૌટાના ચાકસીમજારમાં દાગીનાઓની તાલ કીમત માટે ચેકસી કરાવી તા ચાકસ રીતે સેાનીની ચીઠ્ઠી પ્રમાણેજ અંકાણી, ત્યારે ગાવાળને પૂરા વિશ્વાસ પેદા થયા, અને હરખાતા હરખાતા ઘેર આવી મિત્રની તારીફ કરવા લાગ્યા. તે પછી દાગીનાઓને આપવા માટે ગેાવાળે સાનીને આપ્યા એટલે તેણે આપીને બીજે દહાડે આપવાના વાયદો કર્યો. સાનીએ તા દાગીના ઘડવા લીધા ત્યારથી જ તે દાગીનાની ખાખર તાલ–ઘાટના પીતળના દાગીના તૈયાર કરવા માંડયા હતા. ગેાવાળના સેાનાના દાગીના ઘરમાં મૂકયા અને પીતળના દાગીનાને ઝળક ચડાવી–એપી ખીજે દિવસે ગાવાળને સુપ્રત કર્યા અને ભલામણ આપી કે—આ દાગીના આજે પાછા અંકાવા લઈ જા અને મારૂ નામ આપી અંકાવી આવ ! મારૂ નામ આપતાં વેંતજ તે બધા લેાકેા આ પીતળનાજ દાગીના છે, એમ એકે અવાજે કહેશે; માટે તે ગમ્મત જોઇ આવ !' ગોવાળે તેજ પ્રમાણે કચું તા તમામ ચાકસી લેાકેા તે સાનીનું નામ દેતાંજ અને દાગીના ઢેખતાંજ ખાલી ઉઠયા કે આ તે। દાગીના પીતળના છે!” ગોવાળ એક્લ્યા- તમે અધા પીતળરૂપ છે. કાલે તા આજ દાગીનાઓને સાનાના કહેતા હેલા અને આજે પીતળના થઈ ગયાં ?” ચાકસી :મેલ્યા- ભાઈ! તે દાગીના ખીજા ને આ દાગીના ખીજા. તું વિશ્વાસથી છેતરાય છે માટે જરા વિચાર
C