________________
૨૬૪
શ્રીપાળ રાજાના રાસ
ત્યાગવાથીજ અવશ્ય
જમાન કેવળી ભગવંતશ્રીએજ કહેવું છે કે માહ સુખ મળશે; માટે એ સમધી વિવેચન સાંભળેા. હું ભવિકજના ! આ માનવભવ દશ દૃષ્ટાંતની દુāભતા જેવા પ્રાપ્ત થવા મહા દુલ‘ભ-મુશ્કેલ છે. એટલે કે ચુભ્રુગ ૧. પાસગ ૨. ધન્ને ૩, જૂએ ૪, રાયણે ૫ સુમિણુ ૬, ચકકેય ૬, કુમ્ભ ૮, યુગે ૯ પરમાણુ ૧૦ એ દશે છાંત કઇંક વિસ્તારવત હાવાથી અત્રે ટાંક્યા નથી, તે દૃષ્ટાંતાની પેઠે મનુષ્યજન્મ મળવા મહા ઠીન છે. તથાપિ તે માનવભવ પણ મહાપુણ્યપ્રકૃતિના સ`ચય થઈ જાય તેા કદાચ પ્રાપ્ત થાય છે. અગર પ્રાપ્ત થયા, પર ંતુ આય—પવિત્ર દેશ (અહિંસા પરમાધમ સિદ્ધાંતપાળક ઉત્તમ મુલ્ક)માં જન્મ ન થતાં અનાય જંગલી મુલ્કમાં જન્મ થયે કે જ્યાં દેવ, ગુરૂ, ધ વગરના બેાધ કે ચેાગ જ ન હાય, તેને સ્થળે મનુષ્યપણે પેદા થયેા તાપણુ આત્મકલ્યાણુ શું સધાય ? જ્યારે પૂષ્કૃત શુભ કરણીના ચાગ મળે ત્યારેજ તે મુશ્કેલીથી મળનાર આ દેશ પ્રાપ્ત થાય છે, તેવા આ દેશમાં જન્મ થવા પણ કદાચિત પૂર્વકૃત ધર્મ કરણીના યાગ વડે પ્રાપ્ત થયેા તાપણ તેથી શું સ્વાર્થસિદ્ધિ થઇ? કેમકે ઉત્તમ દેશમાં જન્મ મળ્યા છતાં પણ શેઠ સાહુકાર કે ધનાઢય પુન્યવંત પિતા માતાના ઉત્તમ પક્ષવાળા કુળમાં જન્મ મળવા મુશ્કેલ છે, મતલખ કે આ દેશમાં જન્મ થયા છતાં પણ વાઘરી ભીલ-કાળી-ભાઇ કસાઇ–શીકારી–હિંસા કરનારના કુળમાં જન્મ્યા તા તેથી શું દહાડા વળ્યા ? નઠારા કુળમાં પેદા થયે। તે આ દેશ મળ્યાની શું નવાઇ ગણાય ? નાહક ભૂમિને ભારે મારવા અવતર્યાં. કદાચિત્ પૂર્વી પુછ્યાદય મળેથી માનવભવ, આ દેશ૧ અને ઉત્તમ કુળ પામ્યા; છતાં પણ સુંદર રૂપ, નિરાગી શરીર અને તાંબુ આઉભુંએ મળવાં મહામુશ્કેલ હોય છે. કદરૂપાં, રાગીલાં અને ટપક્રિયા મ્હાંતવાળાં હાય તે ઉત્તમકુળમાં જન્મવાથી પણ શું નિહાલ થવાય ? કેમકે કદરૂપાને કાઈ આદર ન આપે, રાગીને કાઇ પ્રેમભાવ ન દેખાડે, તેમજ ધર્મકરણીના ઉદય ન થાય અને ટુંકી આવરઢાવાળાને પણ કાઇ સુકૃત કરણીના સચાગ સ`પાદન ન થાય, તે તે ઉચ્ચકુળ પામ્યા તે ન પામ્યા જેવા ગણાય, કદિ મહાપુણ્યના શુભાદૃયવડે મનુષ્ય જન્મ, આય દેશ, પવિત્ર કુળ, રૂપ નિરેાગીપણું અને દીઘ
૧ આ ભરતક્ષેત્રની અંદર ખત્રીશ હજાર દેશ છે તે પૈકી સાડી પચીશ દેશજ આ દેશ છે, બાકીના બધા અનાર્ય ગણાય છે. આ દેશ એ કહેવાય છેકે જ્યાં શુદ્ધ દેવ ગુરૂ ધર્માંની જોઇએ તેવી સામગ્રોના સાધન આચાય, ઉપાધ્યાય, સ્થવિર, સાધુ, સાધ્વી, શ્રાવક શ્રાવિકા, એ સાતને યાગ હોય તે ઉત્તમ દેશ—આ ગણાય છે,