________________
ખંડ ચોથો (ાળ-લુંબે ઝુંબે વરસે મેહ, આજ દહાડો ધરણી ત્રીજરે હો લાલદરી) હજી પહેલું પેડું નામ,
નાચવા ઉઠે આપણી હે લાલ; હોજી મૂલ નટી પણ એક,
નવિ ઉઠે બહુ પરેં ભણું હે લાલ. હજી ઊઠાડી બહુ કષ્ટ,
પણ ઉત્સાહ ન સા ધરે હો લાલ; હાજી હા હા કરી સવિષાદ, દૂહો એક મુખ ઉરે હે લાલ.
( દુહો - કિહાં માલવ કિહાં શંખપુર, કિહાં બમ્બર કિહાં નટ્ટ; સુરસુંદરી નચાવિયે, દેહેં દલ વિમર.
(ઢાલ ચાલુ) ' હજી વચન સુણી તવ તેહ,
જનની જનકાદિક સવે હો લાલ; હજી ચિંતે વિસ્મિત ચિત્ત,
સરસુંદરી કિમ સંભવે છે લાલ.. અર્થ-નાટકની નવ મંડળીઓ કે જે બમ્બર કુળના મહારાજાને ત્યાંથી મળી હતી તે પિકી પહેલી મંડળી પોતાના નાચગીત વગેરેની ખુબી બતાવવા હાજર થઈ અને નાટકની શરૂઆત કરવા પિતાની મેળે ઉભી થઈ; પરંતુ તે મંડળીની મુખ્ય નટી નાટક પ્રયોગ ભજવવા ઉભી થઈ નહિ, જેથી બધા નાટયપાત્રોએ તેણીને ઘણી રીતે સમજાવી; છતાં પણ તે ઉઠી ઉભી થઈ પાટ ભજવવા ઉત્સાહિત બની નહિ. જ્યારે છેવટ પરાણે પરાણે ઉઠાડવામાં આવી ત્યારે નિરૂત્સાહ (ક મનથી) હા ! હા! શબ્દસહ ઉડા નિશ્વાસ નાખી તેણીએ એક દુહો કહી પોતાનું દુઃખ જાહેરમાં લાવવા યત્ન ચલાવ્યું કે-કયાં મારો માળવે દેશમાં (માળવપતિના મહેલમાં) જન્મ, કયાં શંખપુરના ધણુ સાથે પરણવું? કયાં બમ્બર કુળમાં મને વેચવી અને નાટક કરતાં શીખવું? હા ! દેવે મારો અમળાટ, અકડતા અને વક્રતા વગેરેને દળી નાખી આ સુરસુંદરીને નાચતી કરી છે! ” આવું વિસ્મયકારી ૨૮
