________________
૧૭૬
શ્રીપાળ રાજાના રાસ
છે-મતલબ એજ કે તે અપ્સરાઓ કરતાં પણ અતિ રૂપાળી છે. આપ કદાચ પ્રશ્ન કરશેા કે–તેવી રૂપવંત સર્વોત્તમ સ્ત્રી ત્રૈલેાકયસુંદરી બનાવી મનસતેષ પામ્યા છતાં બીજી સ્ત્રીએ બ્રહ્માને શા મનાવવાની જરૂર પડી ? તા તેના ઉત્તરમાં કહીશ કે ત્રૈલેાકચ સુંદરી મનાવી જેથીમાટે બ્રહ્માને સ તાષ તે થયેા; તાપણ બ્રહ્માને એક વિચાર પેદા થયા કે–‘જયારે હું એ તૈલેાકયસુંદરીનેજ સહુથી સરસ રૂપાળી રચીને બેસી રહીશ ત્યારે તેના મુકાબલા વખતે કાને રજુ કરાશે ! કેમકે સારા માલની સરસાઈ ઉતરતા માલના મુકાબલે મળવાથીજ ખરી રીતે થઇ શકે છે; માટે જો બૈલેાકયસુંદરી બનાવ્યા પછી ખીજી સ્ત્રીએ નહીં બનાવું તેા પછી એણીના સરસપણાના મુકાબલા વખતે કઇ સ્ત્રીને ભેદની સ્પષ્ટતા કરવા ખડી કરાય ?” એમ જાણી બ્રહ્માએ તેણીની પેદાશ વખતમાં પોતાની તમામ ચતુરાઇ વાપરી દીધાથી પાછળ વિશેષ ચતુરાઇ શીલકમાં ન રહેલી હાવાને લીધે ઓછા સ્વરૂપ ગુણવાળી સ્ત્રીઓ પેઢા કરી, તે શૈલેાકયસુંદરી અમારાથી વિશેષ સ્વરૂપ'ત, વિશેષ ગુણવ'ત અને વિશેષ લાવણ્યવંત છે’ એમ ખેલી જગતમાં તેણીના જય અને યશ જાહેરમાં લાવવા-ઉત્કર્ષ લેખ કરવા માટેજ મનાવી છે મતલબ કહેવાને એટલેાજ છે કે-બીજી બધી સ્ત્રીએ તે ત્રૈલેાકયસુંદરીને યશ જય ગાનારીજ છે. તેણીના જેવી કેાઈ બીજી રૂપાળી ગુણવાળી છેજ નહીં કેમકે તેણીના જેવી બ્રહ્માએ ખીજી પેદાશ કરી નથી. નામવર ! તે ત્રૈલેાકયસુંદરીના સ્વરૂપ માટે એટલુંજ ખસ છે કે તેણીના શરીરના રૂવાડાના અગ્રભાગ (અણીરૂ) જોવામાં આવતાં આનંદની ઐકયતાના અનુભવ થાય, એટલે કે તેણીના રૂંવાડાનું અણીરૂ જોવાથી ત્રણે લેાકમાં ફેલાનારા આનંદ એકજ જઓએ એકઠા થતાં જોનાર પુરૂષ તદ્દન આનંદમય થય જાય છે. અને જે પુરૂષ તેણીના નખ શિખા સુધીના પૂર્ણ રૂપનું દર્શન કરે તેને તે કામદેવની ઐકયતાના અનુભવ થાય, એટલે કે તેણીને જોનાર કામદેવમયકામ વ્યાપ્ત થઈ જાય; કેમકે જોનારને એવીજ વિચારણા થાય કે-કામદેવ ઘણાજ રૂપાળા છે અને આ કુંવરી પણ અત્યંત રૂપાળી છે. શાસ્ત્રમાં કામદેવ કરતાં કાઈ વિશેષ કે તેની ખરેખરી કરે તેવું રૂપાળું બીજું કહેલજ નથી; છતાં કુંવરી કામસ્વરૂપ છે માટે એજ કામદેવ હશે ? ? ' એવે કામદેવની ઐકયતાના વિચાર સ્પુરાયમાન થાય. (ય એટલે એ અને અય એટલે એકજો કામદેવ જેવી કુંવરી ગણાતી હાત તે કામદેવ અને કુવરી એ કામદેવ સરખાં રૂપાળાં ગણાત, પરંતુ કુંવરીજ કામસ્વરૂપ હાવાથી કામદેવનું અદ્ભૂયપણું સામખીત થાય છે.) એથી કહેવું પડે છે કે-આ સમયની અંદર બૈલેાકચસુંદરીના સમાન અન્ય .કાઈ સ્ત્રી ખરાખરી કરી શકે તેમ છેજ નહી.. અરે એવી અનુપમ રૂપવતી હાવાને લીધે તેણીના પિતાએ તેણીનાજ