Shripal Rajano Ras

SR No.: 006082
Original Sutra Author: N/A
Author: Bhogilal Ratanchand Vora
Publisher: Bhogilal Ratanchand Vora
Total Pages: 468
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 13 MB

Page 185

૧૫૮
શ્રીપાળ રાજાને રાસ આવી તેની ચિંતા નહીં, પણ એને ભેગવવા તે નહીં દઈશ. બસ મારા હાથેજ એને ઠાર મારી નાખું એટલે બધી પંચાત મટી જાય.” એવા ચક્કસ વિચારપર કાયમ થઈ હાથમાં પાણીદાર કટારી લઈ જ્યાં સાતમે મજલે કુંવર સુખશયામાં પોઢી રહેલ છે ત્યાં રાત્રિની વખતે ચંદનને બાંધેલી રેશમની દોરી મારફત શેઠ ચડવા ગયે; પરંતુ પાપને ઘડો ભરાઈ આવતાં છુટવાની તૈયારી પર પહોંચવા શેઠને પગ લપસ્ય, જેથી તે ભેયપર પડયો અને પોતાની પાણીદાર કટારી પોતાની જ સેવા કરનારી નીવડી–પેટમાં દાખલ થઈ પાપી શેઠને પાપના પ્રબળપણાને લીધે મરણને શરણ કરી સાતમી નરકે પહોંચતો કરી દીધો. જ્યારે લોકોએ પ્રભાતે ઊઠી ઘવળશેઠની બુરી ગતી થઈ જોઈ ત્યારે એકઠા થઈ એમજ બોલવું શરૂ રાખ્યું કે“ધિકાર છે જીવતરને કે એ ૧ સ્વામીદ્રોહી થયો, તે જેવું કુંવરનું એણે ચિતવ્યું તેવું જ પોતાને મોત મળ્યું. ઉગ્ર પાપ તરતજ ફળે છે.” વગેરે વગેરે વાણી વદી ફટકાર આપ્યો, પરંતુ કુંવરે તો પાપી ધવળના મરણથી શોક ધારણ કરી તેનાં મૃતકારજ કર્યા, અને તેના ગુણો સંભાર્યો કર્યા. કવિ કહે છે કે–સેનાને ચાહે તેટલું અગ્નિમાં તપાવિયે તો પણ તે ધૂમાડા વગેરેની કાળાશ અડવા છતાં પોતાનો અસલી રંગ જાળવીજ રાખે છે, નહીં કે તેવા સંયોગથી રંગ બદલી દે. (રીતિજ છે કે અગરને કે ચંદનને અગ્નિમાં નાખી બાળીએ; તેપણ તે સુગંધી જ આપ્યા કરે છે. ચંદનને કુહાડેથી કાપીયે, તો પણ કુહાડાનું મોટું સુગંધીવંત કરે છે. શેરડીને કેલમાં ઘાલી પીલી નાખિયે, તે પણ તે પીલનારને મીઠે રસ બક્ષે છે, અને સજજનને બહુ સંતાપ આપીએ; તે પણ દોષિતના દેષ તરફ નજર ન કરે.) તે પછી પાંચસે વહાણોને માલ માત્ર સંભાળી લીધું કે જેમાં ગણતાં પણ પાર ન આવે એટલી લેખાવિનાની લક્ષમી હતી, જેથી તેની વ્યવસ્થા કરવા સંબંધી ધવળશેઠના સુબુદ્ધિવંત જે ત્રણ મિત્ર હતા, તેમને અધિકારી કર્યા. ૨ (કવિ કહે છે કે-ગુણના ખજાનારૂપ જે મનુષ્યો હોય છે તે મનુષ્ય ગુણના પ્રતાપથી અવશ્ય ઉત્તમ પદ–અધિકાર પ્રાપ્ત કરે જ છે.) આ પ્રમાણે વ્યવસ્થા કરી શ્રી પાળકુંવર ત્રણ સુંદરીઓથી પરવરેલે ત્યાં ઈદ્રના સરખા સુખ ભોગવવા લાગ્યા. (વિનયવિજયજી કહે છે કે-ત્રીજા
૧ દ્રોહી મનવાળા દુષ્ટ ઉપકારીનેજ અંત આણવા મા રહે છે પણ તેનાં ફળ કેવાં છે, તેને બનાવ આબેહુબ ચિતાર બતાવી રહેલ છે, માટે કદાપી ધર્મ—દેશ -જ્ઞાતિ-ગુરૂ આદિના કોહી ન થતાં ભક્ત બની આનંદ ધરવો.
૨ બદી કરનાર તરફ નેકી કરનાર નર જ સર્વોત્તમ મનાય છે, એ વાત આ કૃતિ સ્પષ્ટ બતાવી આપે છે; માટે અપકારી તરફ ઉપકાર કરી તેને શરમાવો એજ સર્વોતમ છે, ( અપકારીને ઉપકારથીજ મારવો!)