________________
૧૩૨
શ્રીપાળ રાજાને રાસ શાકો નિદ્રા અનુસરે, ચંપક તરૂવર છાંહિ. સદા લગે જે જાગતો, ધર્મમિત્ર સમરત્ય; કંઅરની રક્ષા કરે, દૂર અનરલ્થ. દાવાનળ જલધર હવે, સર્પ હવે કુલમાળ; પુણ્યવંત પ્રાણી લહે, પગ પગ ઋદ્ધ રસાળ. કરે કષ્ટમાં પાડવા, દુર્જન કેડિ ઉપાય; પુણ્યવંતને તે સર્વે, સુખનાં કારણે થાય. થળ પ્રગટે જળનિધિ વિચૅ, નયેર રાનમાં થાય;
વિષ અમૃત થઈ પરિણમેં, પૂરવ પુણ્ય પસાય. : : અર્થ-કુંવર કેકણ દેશના કાંઠે ઉતરી, એક નજીકના વનની અંદર જઈ જે પહઅને ચંપાના ઝાડ નીચે જઈ થાકને લીધે નિદ્રા લેવા લાગ્યો. એટલે જે હમેશાં જાગતે અને મહાન સમર્થ ધર્મમિત્ર છે તે ઉંઘી ગયેલા કુંવરનું સંરક્ષણ કરી અનર્થોને દૂર કરવા લાગે. કવિ કહે છે કે-જે પુણ્યવંત પ્રાણ " છે તેને લાગેલી લાહા પણ વરસાદ સરખી શીતળકારી થાય છે, સર્પ ફૂલની * માળા સરખો આનંદરૂપ બની રહે છે, અને ડગલે ડગલે રસાળ ત્રાદ્ધિ મેળવી તે
મહાસુખ માણે છે. તેવા પુણ્યવંતને કઈ દુષ્ટજન કષ્ટમાં નાંખવા કોડા ઉપાય કરે, તથાપિ તે સઘળાં કર્ણકારી કારણ તે નરને ઉલટાં સુખનાજ કારણ થઈ હાજર રહે છે. પૂર્વ પુણ્યની કૃપાથી સમુદ્રની વચ્ચે પણ બેટ પ્રકટ થઈ આવે છે, રણછબછાપકે રણ પણ શહેર રચનારૂપ દૃષ્ટિગોચર થાય છે, અને જે તે પણ અમૃતરૂપ થઈને આનંદ આપે છે.૧
(ઢાળ બીજી-રાગ મધુમાદન) (રે. મહારે વાણું અમિયરસાલ. સુણતાં મુજ શાતાવલી. રેજી એ દેશી.) જીરે મહારે જાગે કુંવર જામ,
તવ દેખે દોલત મળી, જીરેજી; રે મહારે સુભટ ભલા સેંબદ્ધ.
કરે વિનતી મન રળી. રે જી. ૧
૧ ભાગ્યોદયની જાહોજલાલીમાં અવળા પાસા પણ સવળા જ પડે છે અને દુઃખનાં સાધન માત્ર સુખસંપાદકજ નીવડે છે, અને અભાગ્યના ઉદધી એના કરતાં વિપરીતજ થાય છે, એજ આ કથન સુચવે છે.
