________________
૨૪] - સાધક માટે જે બે ગુણે અનિવાર્ય છે તે પરમ નિષ્ઠા અને સહજ પ્રપતિ (ભક્તિ) છે. પરમનિષ્ઠા વિના આત્માનુસંધાનને માર્ગે ચડી શકાતું નથી એ સાવ ઉઘાડું છે અને સહજ પ્રપત્તિ વિના ગમે તેવા ભારે પ્રયાસે કરવા છતાં તેમ જ બુદ્ધિબળ અજમાવવા છતાં, એવા પુરુષને પ્રજ્ઞાન કદાપિ પ્રાપ્ત થતું નથી, પ્રપત્તિ પચા હૃદયવાળાનું નહિ પણ શ્રદ્ધા અને નિષ્ણારૂપી અભેધ કવચ ધારણ કરનાર પુષનું હથિયાર છે. જે પ્રપત્તિનું સાચું સ્વરૂપ જાણે છે અને તેના વગર કઈ સશુણ લભ્ય નથી તથા પ્રપત્તિની ખીણમાં થઈને જ જ્ઞાનને માર્ગે જવાય છે એવું સમજે છે, તે આ સદ્ગુણેના સદ્ગુણનું આનંદમય સ્વરૂપ પણ ઓળખે છે. તેની શ્રદ્ધાની વિરૂદ્ધ પંડિતો ગમે તે કહે છતાં યે તે કદી ઉશકેરાત નથી. આવા પુરુ, શંખનાદ થવા પહેલાં જ કુરુક્ષેત્રનું અધું યુદ્ધ જીતી લીધું છે; કારણ કે પ્રપતિ એવો સદ્દગુણ છે કે જે પ્રભુની કરુણપૂર્ણ કૃપા સાધકની અંદર ઉતારી શકે છે. પ્રભુકૃપા વિના અહંકારનું ગળી જવું અશક્ય છે અને અહંકાર ગળ્યા વગર આત્મસિદ્ધિ થતી નથી. અજ્ઞાનમાંથી જન્મેલો અહંકાર દૃષ્ટિને ઢાંકી દે છે અને માણસને અંધકાર અને વિનાશ તરફ ખેંચી
