________________
વિવેકચૂડામણિ
"
કારણ કે ધનથી અમર થવાની આશા નથી ’ એમ
કહેનાર વેદ જ ચાખ્ખું કહે છે કે, · કમ મુક્તિનું કારણ નથી.’ જ્ઞાન મેળવવાના ઉપાચ अतो विमुक्त्यै प्रयतेत' विद्वान्संन्यस्तवाह्यार्थसुख स्पृहः सन् । सन्तं महान्तं समुपेत्य देशिकं तेनोपदिष्टार्थसमाहितात्मा ॥ ८ ॥ માટે વિદ્વાન માણસે માહ્ય વિષયાનાં સુખની ઇછાના ત્યાગ કરી, મહાસંત ગુરુદેવને શરણે જઈ, એમના ઉપદેશને ખરાખર સમજીને મુક્તિ માટે પ્રયત્ન કરવા. उद्धरेदात्मनात्मानं मनं संसारवारिधौ । योगारूढत्वमासाद्य सम्यग्दर्शननिष्ठया ॥ ९ ॥
સત્ય આત્મજ્ઞાન પર શ્રદ્ધા રાખી ચાગમાગે જઈ ને, સંસારરૂપી સમુદ્રમાં ડૂબેલા આત્માના પાતે જ ઉદ્ધાર કરવા. संन्यस्य सर्वकर्माणि भवबन्धविमुक्तये ।
यत्यतां पण्डितैर्घोरैरात्माभ्यास उपस्थितैः ॥ १० ॥ આત્મજ્ઞાનના અભ્યાસમાં તત્પર ધીર વિદ્વાને એ બધાં કર્મના ત્યાગ કરી સસારરૂપી અંધનથી છૂટવા માટે પ્રયત્ન કરવા.
चित्तस्य शुद्धये कर्म न तु वस्तूपलब्धये । वस्तुसिद्धिर्विचारेण न किञ्चित्कर्मकोटिभिः ॥ ११ ॥ કર્મો ચિત્તની શુદ્ધિ માટે જ છે, તત્ત્વજ્ઞાન માટે નથી; તત્ત્વજ્ઞાન તે વિચારથી જ થાય છે; કરોડો કમેૌથી કાંઈ થતું નથી.
सम्यग्विचारतः सिद्धा रज्जुतत्त्वावधारणा । भ्रान्तोदितमहासर्पभयदुःखविनाशिनी ॥ १२ ॥
( અંધારામાં પડેલા ) દારડાને જ્યારે ભ્રમથી સપ માનવામાં આવે, ત્યારે તે ભ્રાંતિથી માનેલા સપના ડરથી જે દુઃખ થાય છે, તેને ખરાબર વિચાર કર્યાં પછી આ તે
"
