________________
શ્રી નવ તત્વ સાથી ૪૪-૪૭. પ્રત્યાખ્યાનીય ૪ક્રોધ, માન, માયા ને
લેભ. જેના ઉદયથી સર્વવિરતિપણું ન પામે, ચાર માસ સુધી રહે. મરીને મનુષ્યગતિમાં જાય. તેને ક્રોધ રેતીની રેખા સરખ, માન કાષ્ટના ખંભા સરખે; માયા ગોમૂત્ર સરખી, અને લેભ કાજળના રંગ
સરખે જાણો. ૪૮-૫૧.બ્રુજવલન ૪-ક્રોધ, માન, માયા ને લેભ. જેના
ઉદયથી યથાખ્યાત ચારિત્ર ન પામે, તેની સ્થિતિ એક પક્ષની છે, મરીને દેવગતિમાં જાય. તેને ક્રોધ જલરેખા સમાન છે, માન નેતરની લતા સમાન છે, માયા વંશની છાલ સમાન છે, ને લાભ હલદરના રંગ સમાન છે. (એવી રીતે સેળ કષાય થયા, હવે નવ નેકષાયનું
વર્ણન કરે છે.). ૫૨-૫૭. હાસ્યષક–જેના ઉદયથી કોઈ પણ નિમિત્તે
અથવા તે નિમિત્ત વિના (ચિંતવવાથી) હાસ્ય, રતિ,
અરતિ, શેક, ભય અને જુગુપ્સા (દુર્ગછા) થાય તે. ૫૮. પુરૂષદ–જેના ઉદયથી સ્ત્રી ભેગવવાની ઈચ્છા થાય
તે. આ વેદને ઉદય તૃણના અગ્નિ સરખો જાણ.
+ જેના ઉદયથી સર્વ વિરતિરૂપ પ્રત્યાખ્યાન ન પામે.
* જેના ઉદયથી ચારિત્ર ધારણ કરનારને પણ થડે કષાય થાય. ૧. કષ સંસારઆય લાભ=સંસારની પરંપરા જેનાથી મળે છે. ૨. કષાયના સહચારી, કષાયની ઉત્પત્તિમાં મદદ કરનાર.
