________________
38
હૈમ સંસ્કૃત ધાતુ રૂપાવલી
સંસ્કૃત ધાતુકોશ (૧) મ. (આ વેટ) (૧) વ્યાપવું, ફેલાવું (૨) ફેલાવવું (૩) એકઠું કરવું (૪) એકઠું થવું (૫) સંગ્રહ કરવો (૬) મેળવવું (૭) ભોગવવું (૮) પહોંચવું. કનુ + શું – (૧) સમાન હોવું (૨) સરખું હોવું. સદ્ + કશું - (૧) પ્રાપ્ત કરવું (૨) અધિકારી થવું (૩) સ્વામી થવું, ધણી થવું. પર + અરણ્ – (૧) સમાવું, સમાવેશ થવો. પ્ર + – (૧) સમાવું, સમાવેશ થવો (૨) પૂર્ણ થવું.
(૨) મા (૫.૫. અનિ) – (૧) પ્રાપ્ત કરવું, પામવું, મેળવવું (૨) પ્રાપ્ત થવું, મળવું (૩) વ્યાપવું. પર + સામ્ – (૧) તૃપ્ત કરવું (૨) પૂર્ણ કરવું (૩) પુષ્કળ હોવું (૪) સમર્થ થવું અ + મામ્ - (૧) પહોચવું (૨) પામવું, મેળવવું (૩) પ્રાપ્ત થવું, મળવું. વિ + મામ્ – (૧) વ્યાપવું, છાઈ રહેવું (૨) વ્યાપ્ત કરવું. સન્ + ગ – (૧) સમાપ્ત કરવું () પૂર્ણ કરવું.
(૩) 9 (ઉ.પ. અનિ) – (૧) હણવું (૨) દુઃખ દેવું.
(૪) વિ. (ઉ.૫. અનિ) – (૧) એકઠું કરવું (૨) વીણવું (૨), ખેંચવું (૨) ચણવું, ચીણવું, પક્ષીએ ચાંચવડે દાણા ખાવા. (૫) શોધવું, તપાસ કરવી. આપ + વ – (૧) નાશ કરવો (૨) હૃાસ કરવો, ઓછું કરવું. અડુત્ + વિ – (૧) વધારવું, વૃદ્ધિ કરવી (૨) વધવું, વૃદ્ધિગત થવું. ૩૫ + વિ. - (૧) પુષ્ટ કરવું (૨) પુષ્ટ થવું (૩) વધારવું (૪) વધવું. ૩પણ્ + વિ – (૧) પ્રાપ્ત કરવું (૨) સંગ્રહ કરવો (૩) એકઠું કરવું. નિ + – (૧) વ્યાપ્ત કરવું (૨) વ્યાપવું (૩) એકઠું કરવું. નિમ્ + વુિં – (૧) નિશ્ચય કરવો, નિર્ણય કરવો (૨) ઠરાવ કરવો (૩) ઠરાવવું. પરિ + – (૧) પરિચય કરવો (૨) ઓળખાણ કરવી (૨) સહવાસ કરવો. (૩) શિખામણ આપવી. વિ + f – (૧) શોધવું, ખોળવું (૨) એકઠું કરવું (૩) ફૂલ વિગેરે ચુંટવું (૪) વીણવું. સન્ + વ – (૧) એકઠું કરવું (૨) સંઘરો કરવો, સંગ્રહ કરવો (૩) પુષ્ટ કરવું.