Page Text
________________
છે જીવનમાં આચરવા ચોક જયણાની સમજ કે જે રીતે આપણે પૈસાને સંભાળીને ઉપયોગમાં લઈએ છીએ, જેટલા જોઈએ તેટલા પ્રમાણમાં વ્યય કરીએ છીએ તો એ પૈસાની સંભાળ (જયણા) કરી એમ કહેવાય છે. એજ રીતે આપણે સ્થાવર જીવોની પણ જયણા કરવી જોઈએ.
હરતાં-ફરતાં જીવોની રક્ષા કરવાનું તો બધા ધર્મોમાં કહેવામાં આવ્યું છે, પરંતુ જૈન ધર્મનું જીવ-વિજ્ઞાન અલૌકિક છે. એના પ્રરુપક કેવલજ્ઞાની-વીતરાગ પ્રભુ છે. એમણે મનુષ્યમાં જેવો આત્મા છે તેવો જ આત્મા પશુ, પક્ષી, માખી, કીડી, મચ્છર, પૃથ્વી, પાણી, અગ્નિ, વાયુ અને વનસ્પતિ વગેરે પ૬૩ જીવ ભેદોમાં બતાવ્યો છે. મનુષ્યથી લઈને વાત વગેરે મેકેન્દ્રિય તત્ત્વની સિદ્ધિ ૧. મૃતશરીરની જેમ કોમામાં પણ શરીરચેષ્ટા રહિત હોય છે. છતાં પણ એ શરીરમાં આત્મા હોવાથી - ઈંજેક્શન વગેરે બધુ લાગે છે. પણ મનુષ્ય શરીરથી આત્મા નીકળી જાય ત્યારે, એને લૂકોજની - બોટલ, ઈજેક્શન કે ઓક્સિજન વગેરે નથી ચઢતા. માટે આત્મા છે એ સિદ્ધ થાય છે. ૨. જ્યાં સુધી પશુ, પક્ષી, કીડી, મકોડા, મચ્છર વગેરેમાં આત્મા હોય છે ત્યાં સુધી તેઓ હલનચલન,
ખાવાની કે ડંખવાની વગેરેની ક્રિયા કરતાં જોઈ શકાય છે. ૩. (અ) પૃથ્વીઃ પત્થર અને ધાતુઓની ખાણમાં જે વૃદ્ધિ થાય છે, તે જીવ વિના અસંભવ છે. (આ) પાણી કુવા વગેરેમાં પાણી તાજુ રહે છે અને નવું-નવું આવતું રહે છે જેથી પાણીમાં જીવની
સિદ્ધિ થાય છે. (ઈ) અગ્નિ તેલ, હવા, લાકડી વગેરે આહારથી અગ્નિ જીવંત રહે છે, અન્યથા બુઝાઈ
જાય છે. આનાથી અગ્નિમાં જીવની સિદ્ધિ થાય છે. (ઈ) વનસ્પતિઃ જીવ હોય ત્યાં સુધી શાક, ફળ વગેરેમાં તાજાપણું દેખાય છે.
યાદ રાખો: પૃથ્વી, પાણી વગેરેમાં જે જીવ છે તે તમારા જેવા જ છે. જો તમે આ જીવોની જયણા નહી પાળો તો તમારે પણ પૃથ્વી, પાણી વગેરે એકેન્દ્રિયના ભવમાં જન્મ લેવો પડશે. પ્ર. પૃથ્વીકાય વગેરે જીવોને સ્પર્શથી વેદના થાય છે. તો એ કેમ નથી દેખાતી? ઉ. ગૌતમસ્વામી મહાવીર સ્વામી ભગવાનને આચારાંગસૂત્રમાં આ પ્રશ્ન પૂછે છે. પ્રભુ જવાબ આપે
છે કે – કોઈ મનુષ્યના હાથ-પગ કાપવામાં આવે, આંખ અને મોંઢા ઉપર પાટો બાંધી લેવામાં આવે પછી એ વ્યક્તિ ઉપર લાકડીથી ખૂબ પ્રહાર કરવામાં આવે તો એ મનુષ્ય અત્યંત વેદનાથી પીડિત થાય છે. પરંતુ એ વ્યક્તિ એને વ્યક્ત નથી કરી શકતો. એવી જ રીતે પૃથ્વી, પાણી વગેરે
| SR No. | 006050 |
| Book Title | Jainism Course Part 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Maniprabhashreeji |
| Publisher | Adinath Rajendra Jain Shwetambara Pedhi |
| Publication Year | 2011 |
| Total Pages | 222 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 10 MB |