________________
‘‘આજે બગીચામાં છઃ ઋતુના પુષ્પો ખીલી ઉઠ્યા છે. આપ પારણુ કરો.'' રાજાએ પારણું કર્યું. એના પછી રાજા રોજ છઃ ઋતુના પુષ્પથી પરમાત્માની આંગી કરવા લાગ્યા.
કેટલી અજોડ પરમાત્મા ભક્તિ હતી કુમારપાલરાજાની !
આ પ્રમાણે કુમારપાલ રાજા જીવનપર્યંત અનેક રીતે જીવદયાનું પાલન કરીને, ગુરુભક્તિ તથા પરમાત્માની અજોડ ભક્તિ કરીને સમાધિપૂર્વક મરીને દેવલોકમાં ગયા. તથા ત્રીજા ભવમાં પદ્મનાભ સ્વામીના ગણધર બનીને મોક્ષ પદને પ્રાપ્ત કરશે.
શ્રી શાંતિનાથ ચરિત્ર
મેધરથ રાજાનો ભવ :
શ્રી શાંતિનાથ ભગવાનના કુલ બાર ભવ થયા. એમાંથી દસમાં ભવે પૂર્વવિદેહની પુષ્કલાવતી વિજયમાં પુંડરીકિણી નગરીના ધનરથ રાજાની પ્રિયમતી રાણીની કુક્ષિથી પ્રભુએ મેઘરથના રૂપમાં જન્મ લીધો. સમયાનુસાર પિતાએ મેઘરથને રાજ્ય સોંપ્યુ. ધર્મમય જીવન વ્યતીત કરતાં એક દિવસ મેઘરથ રાજાએ પૌષધ વ્રત ગ્રહણ કર્યું.
એ સમયે ભયથી કંપિત એક કબૂતર એમના ખોળામાં આવીને બેસી ગયો. તથા મનુષ્ય ભાષામાં બોલવા લાગ્યો ‘‘હે રાજન્ ! મારી રક્ષા કરો. મારા પ્રાણોની રક્ષા કરો.' કરૂણાર્દ્ર બનેલા મેઘરથ રાજાએ એ કબૂતરને આશ્વસ્ત કર્યું. એટલામાં એક બાજ પંખી ત્યાં આવ્યું અને એ પણ મનુષ્ય ભાષામાં બોલવા લાગ્યો. ‘હે રાજન્ ! આ પંખી મારો શિકાર છે. એને મને આપી દો.’ ત્યારે રાજાએ દઢતાપૂર્વક કહ્યું ‘આ કબૂતર મારા શરણમાં આવ્યું છે અને શરણાર્થીને બચાવવો એ ક્ષત્રિયનો ધર્મ છે. હિંસા કરીને પોતાનું પેટ ભરવું એ તારા જેવા પ્રાણીને શોભા નથી આપતું' આ પ્રમાણે રાજાએ એને સમજાવવાની કોશિશ કરી. ત્યારે બાજે કહ્યું કે – ‘રાજન્ ! તમને કબૂતર ઉપર દયા આવે છે તો મારી ઉપર દયા કેમ નથી આવતી ? આ કબૂતર મારું ભક્ષ્ય છે. જો આ મને નહી મળે તો હું ભૂખ્યો મરી જઈશ. જો આપ મને આ કબૂતર નથી આપી શકતા તો એટલું માંસ મને આપી દો.’
રાજાએ વિચાર્યું ‘બીજાનું માંસ તો હું નથી આપી શકતો. તો શા માટે હું મારા પોતાના શરીરનું માંસ ન આપી દઉં.’ એમ વિચારી રાજાએ તરત જ ત્રાજવો અને છરી મંગાવી. ત્રાજવાના એક પલ્લામાં કબૂતર રાખીને બીજા પલ્લામાં પોતાની જાંઘમાંથી માંસ કાપી કાપીને રાખવા લાગ્યા. આ જોઈને આખી સભા ચોંકી ગઈ. બધાએ રાજાને સમજાવવાની બહુ જ કોશિશ કરી, પરંતુ મેઘરથ રાજા પોતાના કાર્યથી વિચલિત ન થયા. જેમ-જેમ મેઘરથ રાજા પોતાના શરીરનું માંસ પલ્લામાં રાખવા લાગ્યા તેમ-તેમ
14