________________
૧. સદ્ભૂત સ્થાપનાઃ લાકડી, પુસ્તક, ચિત્રમાં ગુરુના જેવો આકાર બનાવીને એમાં ગુરુની સ્થાપના કરવી તે. ૨. અસભૂત સ્થાપના અક્ષ (અરિયા), વરાટક (કોડા) તથા જ્ઞાન-દર્શન-ચારિત્રના ઉપકરણ વગેરેમાં ગુરુનો આકાર નહી હોવા છતાં પણ એમાં ગુરુની સ્થાપના કરવી તે. વળી આ સ્થાપના બે પ્રકારની હોય છે. ૧. ઈન્દર સ્થાપના : ઉપરોક્ત બંને સ્થાપનાને માત્ર સામાયિક વગેરે લેતી વખતે નવકાર, પંચિંદિયથી સ્થાપના કરવી. ૨. યાવસ્કથિત સ્થાપનાઃ ઉપરોક્ત બંને સ્થાપનામાં ગુરુના ૩૬ ગુણોની વિધિપૂર્વક સ્થાપના કરવી. આ પ્રકારની વિધિથી સ્થાપિત કર્યા પછી ક્રિયા કરતી વખતે સ્થાપનાચાર્યજીની સામે
નવકાર-પંચિંદિયથી ફરીથી સ્થાપના કરવાની જરૂરત રહેતી નથી. પ્ર. ગુરુના અભાવમાં એમની સ્થાપના કરવાની શું જરૂર છે? ઉ. ગુરુના અભાવમાં એમની સ્થાપના કરવાથી ગુરુ સાક્ષાત્ આપણને આદેશ આપી રહ્યા હોય,
એવો ભાવ પેદા થાય છે. તેમજ એમની નિશ્રામાં ધર્માનુષ્ઠાન કરવાથી અનુષ્ઠાન સાર્થક થાય છે. ગુરુના અભાવમાં કરેલું અનુષ્ઠાન ફલદાયી નથી બનતું. જેમ પરમાત્માના અભાવમાં એમના બિમ્બની સ્થાપના કરીને સેવાપૂજાનો લાભ લઈએ છીએ. તેવી જ રીતે ગુરુની સ્થાપના
કરવાથી આપણે વંદનાદિનો લાભ લઈ શકીએ છીએ. પ્ર. ગુરુથી કેટલી દૂરી પર રહેવું જોઈએ?
શ્રાવક તેમજ સાધુને ગુરુથી ૩૧/, હાથ દૂર રહેવું જોઈએ. શ્રાવક તેમજ સાધુને સાધ્વીજીથી ૧૩ હાથ દૂર રહેવું જોઈએ. શ્રાવિકા તેમજ સાધ્વીજીને સાધુભગવંતથી ૧૩ હાથ દૂર રહેવું જોઈએ.
શ્રાવિકા તેમજ સાધ્વીજીને સાધ્વીજી (ગુરુ)થી ૩૧/, હાથ દૂર રહેવું જોઈએ. પ્ર. ગુરુની ૩૩ આશાતનામાં કેટલીક આશાતના બતાવો? ઉ. ગુરુની આગળ, પાસે કે પાછળ અત્યંત નજીક ઉભા રહેવું, બેસવું કે ચાલવું. ગુરુને ગોચરી ન
બતાવવી, એમના બોલાવવા છતાય ઉઠીને ન જવું, એમની વસ્તુને પગ લગાવવો, એમની ભૂલ કાઢવી, ગુરુને કે સ્થાપના (એટલે કે ફોટો વગેરે) ને પગ લગાડવો, થૂક લગાવવો,
એમની આજ્ઞાનું ઉલ્લંઘન કરવું, સ્થાપનાચાર્યજીને પાડવા, તોડવા વગેરે. પ્ર. ગુરુવંદન કરતા સમયે હૃદય કેવું હોવું જોઈએ? ઉ. ગુરુવંદન કરતા વખતે ગુરુના મહાન ગુણોને નજર સમક્ષ રાખીને, એમના પ્રત્યે હૃદયમાં