________________
થc ઈ ી ી
પ્ર. ગુરુવંદનના કેટલા પ્રકાર છે અને કયા કયા છે? ઉ. ગુરુવંદનના ત્રણ પ્રકાર છે.
૧. ફેટા વંદનઃ મસ્તક ઝુકાવીને સાધુ-સાધ્વીને મયૂએણ વંદામિ' કહેવું. ૨. થોભ વંદનઃ બે ખમાસમણ, ઇચ્છકાર, અભુઢિઓ પૂર્વક સાધુ-સાધ્વીજીને વંદન કરવા. પુરુષ સાધુઓને તેમજ બહેનોએ સાધુ-સાધ્વીજી ભગવંતને આ વંદન કરવા.
૩. દ્વાદશાવર્ત વંદનઃ બે વાંદણા પૂર્વક પદવી-ધરને આ વંદન કરવામાં આવે છે. પ્ર. કયા સાધુ વંદનીય છે? ઉ. પાંચ પ્રકારના સાધુ વંદનીય છે.
૧. આચાર્યઃ ગણના નાયક તેમજ અર્થની વાચના દેવાવાળા. ૨. ઉપાધ્યાયઃ ગણના નાયક થવાને લાયક (યુવરાજ સમાન) તેમજ સૂત્રની વાચનાદેવાવાળા ૩. પ્રવર્તક સાધુ ભગવંતોને ક્રિયામાં પ્રવર્તાવવાવાળા. ૪. સ્થવિરઃ પતિત પરિણામી સાધુને ઉપદેશાદિથી માર્ગમાં સ્થિર કરવાવાળા ૫. રત્નાધિકઃ જ્ઞાન, દર્શન, ચારિત્રમાં જે અધિક છે.
ગૃહસ્થની અપેક્ષાથી બધા સાધુ રત્નાધિક જ છે. એમને વંદન કરવાથી કર્મોની નિર્જરા થાય છે. પ્ર. ગુરુ મહારાજને વંદન ક્યારે કરી શકાય નહીં? ઉ. ૧. જ્યારે ગુરુ ભગવંત ધર્મકાર્યની ચિંતામાં વ્યાકુળ હોય.
ર. પરાભુખ (ઉલ્ટા) બેઠેલા હોય. ૩. નિદ્રા વગેરે પ્રમાદમાં હોય. ૪. આહાર-વિહાર-નિહાર (સ્પંડિલ, માતરુ) કરી રહ્યા હોય કે કરવાની ઇચ્છાવાળા હોય,
ત્યારે વંદન ન કરવું જોઈએ. પ્ર. ગુરુ ભગવંત કઈ અવસ્થામાં હોય ત્યારે વંદન કરવું જોઈએ? ઉ. ૧. ગુરુ ભગવંત જ્યારે પ્રશાંત (અવ્યગ્ર) ચિત્તવાળા હોય.
૨. પોતાના આસન ઉપર વ્યવસ્થિત બેઠેલા હોય. ૩. ઉપશાંત (ક્રોધાદિ રહિત) હોય.
