________________
જીવ પ્રતિ સમય મોક્ષમાં જઈ શકે છે. વધારેમાં વધારે ૬ મહિનાનું અંતર થઈ શકે છે. અર્થાત્ ૬ મહિનામાં તો એક જીવ અવશ્ય મોક્ષમાં જાય જ વન, નદી, મેરુપર્વત, સમુદ્ર વગેરે અઢી દ્વીપના પ્રત્યેક ભાગથી અનંત આત્માઓ મોક્ષે ગઈ છે. અઢી દ્વીપમાં એવું કોઈ સ્થાન નથી, જ્યાંથી અનંત જીવો મોક્ષે ગયા ન હોય.
પ્ર. લવણ વગેરે સમુદ્ર, વન, અકર્મ ભૂમિ તેમજ કેવલજ્ઞાન વિચ્છેદ થયા પછી કર્મભૂમિમાંથી જીવ મોક્ષે કેવી રીતે જઈ શકે છે ?
ઉ. પૂર્વભવના દ્વેષ વગેરેને કારણે કોઈ દેવ કોઈ મનુષ્યનું કે કેવલીનું સંહરણ કરી એને લવણ સમુદ્રમાં કે વન વગેરેમાં છોડી દે તો ત્યાંથી પણ કેવલજ્ઞાન પ્રાપ્ત કરીને જીવ મોક્ષમાં જઈ શકે છે. આમ તો આવું ક્યારેક ક્યારેક જ બને છે. પરંતુ અનંતકાળમાં અનંતવાર એવું બની જાય છે. માટે એક-એક સ્થાનથી અનંત જીવ મોક્ષમાં ગયા છે.
પ્ર. શત્રુંજયના એક-એક કાંકરે અનંતજીવ મોક્ષમાં ગયા છે, એવું કહેવાય છે અને આપ તો સર્વસ્થાનથી અનંતજીવ મોક્ષમાં ગયા છે, એવું કહો છો તો આનું તાત્પર્ય શું સમજવું ?
ઉ. સર્વસ્થાનથી અનંત જીવ મોક્ષમાં ગયેલા જ છે, છતાં પણ શત્રુંજય પર્વતનું એવું મહાત્મ્ય છે કે અન્ય સ્થળોમાંથી જેટલા મોક્ષમાં ગયેલા છે એનાથી પણ અનેકગુણા વધારે શત્રુંજયથી મોક્ષમાં ગયેલા છે.
પ્ર. નિરંતર કેટલા સમય સુધી કેટલા જીવ એકસાથે મોક્ષમાં જઈ શકે છે ?
ઉ. એક સાથે ૧ થી ૩૨ સુધીની સંખ્યામાંથી જો જીવમોક્ષમાં જાય તો નિરંતર ૮ સમય સુધી મોક્ષમાં જઈ શકે છે.
ઉદા. જેમ પૂરા અઢી દ્વીપમાંથી ક્યાંયથી પણ કુલ મળીને માનો કે ૧૫ જીવ મોક્ષમાં ગયા તો બીજા સમયમાં ૨૨, ત્રીજા સમયમાં ૫, ચોથા સમયમાં ૩૨, પાંચવાં સમયમાં ૨૦, છઠ્ઠા સમયમાં ૨૭, આઠમા સમયમાં ૧ જીવ મોક્ષમાં ગયા. આ રીતે ૧ થી ૩૨ સંખ્યાવાળા જીવ નિરંતર ૮ સમય સુધી મોક્ષમાં જઈ શકે છે. આના પછી ૧ સમયનું અવશ્ય અંતર પડશે જ એટલે કે એના પછીના નવમા સમયમાં કોઈપણ જીવ મોક્ષમાં જશે જ નહી. પરંતુ દસમા સમયમાં ફરીથી મોક્ષમાં જઈ શકે છે. આ રીતે ૩૩ થી ૪૮ સંખ્યાવાળા જીવ નિરંતરથી ૭ સમય સુધી મોક્ષમાં જઈ શકે છે. એના પછી અવશ્ય એક સમયનો અંતર પડશે જ તેવી જ રીતે ૬ સમય વગેરેમાં કેટલા જીવ નિરંતર મોક્ષમાં જઈ શકે છે તે નિમ્ન તાલિકાથી જાણી શકાય છે.
113