________________
ભાવના હતી કે હું પણ મોટો બની મારા પિતાની જેમ મંદિરનું નિર્માણ કરાવીશ પરંતુ લાકડા કે પથ્થરના નહીં પણ સ્વર્ણના મંદિર બનાવીશ. સ્વર્ણ મંદિર બનાવી, સુંદર રત્નોની પ્રતિમા ભરાવી અને પછી આપના પુનિત હસ્તોથી એની પ્રતિષ્ઠા કરાવીશ અને આપના સુસાનિધ્યમાં વિશાળ છરી પાલિત સંઘ નિકાળી અંતમાં આપનાં જ ચરણોમાં ચારિત્ર ગ્રહણ કરી પોતાના ભવભ્રમણને મિટાવીશ. પણ ગુરૂદેવ દુર્ભાગ્યથી આજ મારા જીવની સમાપ્તિ થઈ રહી છે, હું મારી ભાવનાને યથાર્થનું રૂપ નહીં આપી શકું. મને મારા બધા મનોરથ ધૂળમાં મળતા નજર આવી રહ્યા છે. આ આંસુ તે જ દુઃખના છે.” આટલું કહી નૃપદેવસિંહ રડવા લાગ્યા.
,,
એમના અદ્ભુત અજોડ, મનોરથ સાંભળી પૂજ્યશ્રીની આંખોમાં પણ અનુમોદનાર્થ તથા હર્ષના પ્રતીક રૂપ આંસુ નીકળી પડ્યા. અંતમાં ગુરૂદેવે સુકૃત અનુમોદના, દુષ્કૃતની ગર્હા, ક્ષમાપના તથા વ્રતાચાર કરાવી અપૂર્વ નિર્યામણા કરાવી. પોતાના બંને હાથ જોડી ‘પૂજ્યશ્રીને અંતશઃ વંદના’ આ પ્રકારે બોલી નૃપદેવની આત્મા પરલોક પ્રયાણ કરી ગઈ. સાચે જ, નૃપદેવના મનોરથો સાંભળી એક વાર તો કહેવાનું મન થઈ જાય છે કે ‘બાપથી બેટો સવાયો.’
મંત્રીશ્વર પેથડશાહ
)
૧. માંડવગઢના મહામંત્રી પેથડશાહ જેમનું નામ ઈતિહાસના પાના પર સ્વર્ણાક્ષ૨માં લખાયેલું છે. જો આપણે એમના જીવન પર દૃષ્ટિપાત કરીએ તો ખબર પડશે કે મંત્રીપદ પર આસીન થવા પૂર્વ દરિદ્રાવસ્થાના કેટલાંય દુઃખદ અનુભવોમાંથી એમને પસાર થવું પડ્યું.
એક વાર માલવા દેશના મુખ્ય નગરમાં પ્રવેશ કરતાં જ સર્પને માર્ગ કાપતા જોઈ પેથડશાહ ત્યાં જ ઊભા રહ્યા. તે સમયે ત્યાં એક વિદ્વાન શુકન શાસ્ત્રી આવી પહોંચ્યા. એમણે પેથડને પૂછ્યું, “આપ અહીં કેમ ઊભા છો ?’’ ત્યારે તેણે માર્ગ કાપેલા સર્પને બતાડ્યો. શુકન વિદ્વાને સર્પની તરફ દૃષ્ટિ કરી જોયું તો એના મસ્તિષ્ક પર કાળી દેવી (ચિડિયા) બેઠેલી દેખાઈ. તે તત્કાળ બોલ્યા “જો આપ અટક્યા વગર ચાલ્યા હોત તો આપ માલવાના રાજા બની જાત. હવે આ શુકનને માન આપી આ જ સમયે પ્રવેશ કરો, એનાથી આપ મહા ધનવાન બની જશો.’ સ્વયંને પ્રાપ્ત થયેલા શુકનનું ફળ જાણી પેથડે તત્કાળ નગરમાં પ્રવેશ કર્યો. ત્યાં ઘોઘા રાણાના મંત્રીના ઘરે સેવક બની રહ્યા. રાજાએ પેથડની ચતુરાઈ જોઈ તેમને મંત્રી બનાવ્યા અને ધીરે ધીરે પેથડશાહ મહા ધનવાન બની ગયા. મંત્રીપદ પર આસીન હોવા છતાં પણ પેથડશાહની પ્રભુભક્તિ આકાશની ઊંચાઈને સ્પર્શ કરી રહી હતી. પ્રભુભક્તિ કરવા જ્યારે પેથડશાહ બેસી જતા હતા ત્યારે તેમને તેમના મંત્રીપદની કોઈ ચિંતા સતાવતી ન હતી.
તે જ એક દિવસ પ્રભુભક્તિમાં બેઠેલા પેથડશાહ પ્રભુની પુષ્પ દ્વારા અંગરચના કરી રહ્યા હતા. સમયે રાજાનો એક વ્યક્તિ રાજાની આજ્ઞાથી પેથડશાહ મંત્રીને બોલાવવા આવ્યો. ત્યારે મંદિરના દ્વાર પર ઊભેલા પેથડશાહના સેવકે તેને બહાર જ ઊભો રાખી દીધો ત્યારે રાજાના સેવકે કહ્યું -
7