________________
શ્રી અરિહંતની ભક્તિ વિષે કનકરથ રાજાના પ્રશ્નધ
૪૨૩
પછી જે રણભૂમિમાં ભાંગેલા ડાંડાવાળા ( દંડરહિત) છત્રાના સમૂહ જાણે ભાજન કર્યાં પછી ફે'કી દીધેલા થાળ ન હેાય તેવાં દેખાય છે અને ખડૂગથી શત્રુએના ગળાને કાપી નાંખનારા, યુદ્ધક્રિયાથી દુષ્ટ ( વ્યતરાદિ) દેવેશને પ્રસન્ન કરનારા અને પેાતાના માલિકના કામાં દેહને પણ ત્યાગ કરનારા, એવા ઉત્તમ ( બળવાન ) યાદ્ધાએ જ્યાં કૃતકૃત્ય થવાથી હર્ષોંથી જાણે (નાઇ=) નાચી રહ્યા છે, (૭૫૯૫ થી ૯૮) જ્યાં રુધિરથી ભીજાએલાં ( લેહી ઝરતાં) મસ્તકોથી અલ'કૃત પૃથ્વી જાણે રાતાં કમળેાથી ( રઇય=) રચેલી ( શણગારેલી ) ભી'ત ન હેાય ? અને એ ખંડ કરેલા જમીન ઉપર પડેલા હાથીએ જાણે તૂટી પડેલાં 'જનપર્યંતનાં શિખરે। ન હેાય ? તેવાં દેખાય છે. (૭૫૯૯) એ રીતે એવુ' ઘણા લેકને ક્ષય કરતું યુદ્ધ જ્યારે થયું, ત્યારે મિથિલાના રાજાએ દુય એવા પેાતાના હાથીને ઘેરીને રણભૂમિમાં શત્રુની સન્મુખ ઊભેા રાખ્યા. (૭૬૦૦) એ અવસરે મ`ત્રીઓએ કહ્યુ` કે-હૈ દેવ યુદ્ધથી અટકે! શત્રુના મનેરથને સફળ ન કરે ! સ્વશક્તિને વિચારે ! (૭૬૦૧) આઉત્તરદિશાને રાજા યુદ્ધમાં દૃઢ અભ્યાસી (નિપુણ ) છે, દેવે એને સહાય કરે છે. મેટા પક્ષવાળા અને મહા સાત્ત્વિક છે, એમ હમણાં જ ગુપ્તચર એ અમેને કહ્યું છે. આથી એક ક્ષણ માત્ર પણ આ સ્થાનમાં રહેવુ ચેગ્ય નથી. (૭૬૦૨૩) હે દેવ! પેાતાની શક્તિ ઉપરાન્ત આરંભને (જ્ઞાનીએ ) મરણનું મૂળ ( કારણ )કહે છે, માટે સ પ્રકારે પણ આત્માની (પેાતાની ) જ રક્ષા કરવી જોઇએ. (૭૬૦૪) હે દેવ ! હજી પણ અખંડ લશ્કર ( શક્તિ ) વાળા તમે જો યુદ્ધથી અટકી જશે! તે (શત્રુએ) ભાવ જાણ્યા નથી એવા તમે ( માંધી મુઠીએ ) પેાતાના નગરમાં નિવિઘ્ને પહેાંચી જશે. (૭૬૦૫) અન્યથા ભાગ્યવશ હારેલા અને શત્રુઓએ (ભગપસરસ=) નાસતાં પણુ રાકેલા, અસહાય બનેલા, તમારે નાસવુ' પણ સુલભ નહિ મને (ભારે પડશે). (૭૬૦૬) એમ મ`ત્રીએના વચનરૂપી ગાઢ પ્રતિબધથી નિર્ભીય પણ કનકરથ યુદ્ધથી પાળે કર્યાં. માટા પુરુષા (કુડ =) સ્પષ્ટ ( સાચા ) અવસરના જાણુ હોય છે. (૭૬૦૭) પછી શત્રુને હારેલા અને નાસતા જોઈને મહેન્દ્રસિંહ પણ કરુણાથી તેને પ્રહાર કર્યાં વિના (પાદે) ચાલ્યા. (૭૬૦૮) પછી માનભંગ થએલે (અને તેથી) હૃદયમાં પ્રગટેલા દૃઢ શાકવાળા, પેાતાને મરેલા જેવા માનતાં કનકકથ રાજાએ પાછાં ફરતાં સુંસુમારપુરમાં ઈન્દ્રોના સમૂહથી સેવાતા ચરણકમળવાળા શ્રી મુનિસુવ્રતસ્વામિને સમવસરેલા જોયા. (૭૬૦૯-૧૦) ત્યારે રાજચિન્હાને તજીને ઉપશમભાવવાળા વેષને ધારણ કરીને(શસ્ત્રાદિ તજીને),ગાઢ ભક્તિથી ત્રણ વાર પ્રદક્ષિણા દઇને, ગણધરા, મુનિવરે। અને કેવળજ્ઞાનીએથી પરિવરેલા, જગન્નાથ એવા પ્રભુને વાંદીને રાજા ધમ` સાંભળવા માટે શુદ્ધ ભૂમિ ઉપર બેઠો. (૭૬૧૧-૧ર) ક્ષણ માત્ર પ્રભુની વાણીને સાંભળીને અને પછી યુદ્ધની પરિસ્થિતિને યાદ કરીને તે વિચારવા લાગ્યા કે–મારા જીવતરને ધિક્કાર થાઓ !, કે જેના પૂર્વ પુણ્યને નાશ થવાથી, તે રીતે શત્રુથી હણાયેલા પરાક્રમવાળા, નષ્ટ થએલા (સાર=) સત્ત્વવાળા, (મારી) અપકીર્તિ (ધણિય =) ઘણી ફેલાણી.