________________
આલેાચનાવિધાનદ્વાર
૨૮૩
તે દિશા ઉત્તમ જાણવી. (૫૦૩ર) તેમાં (પણ) જે આચાર્ય પૂર્વાભિમુખ (બેઠા હૈાય), તે આલેાચક ઉત્તરાભિમુખ (જમણીબાજુ) અને જે આચાય ઉત્તરાભિમુખ હાય, તે આલેાચક પૂર્વાભિમુખ (ડાબીબાજુ) ઉભા રહે. (૫૦૩૩) એમ પરેાપકારમાં રસિક મનવાળા આચાર્ય પૂર્વ ઉત્તર સન્મુખ અથવા ચૈત્ય સન્મુખ સુખપૂર્વક બેસીને આલેચનાને સાભળે. (૫૦૪૪)
૪. વિનયપૂર્ણાંક-ભક્તિ અને બહુમાનપૂર્વક, ગુરુને ઉચિત આસન આપીને, વંદન કરીને, બે હાથ જોડીને, સન્મુખ ઊભા રહેવેા, સવેગથી ભવેાદ્વિગ્ન (નિવેદી) અને વિષયાથી વિરાગી, તે મહા સાત્ત્વિક (આલેાચક) ઉત્કૃષ્ટથી ઉત્કટ આસને અને જે હરસ વગેરે રેગથી પીડાતા હેાય કે ઘણા દેષા સેવેલા ( હેાવાથી વધુ સમય લાગે તેમ) હોય તે ગુરુની અનુજ્ઞા લઈ ને આસને બેઠેલે, ભક્તિ અને વિનયથી મસ્તક નમાવીને સવ દ્વેષને યથાર્થ સ્વરૂપે જણાવે. (૫૦૩૫ થી ૩૭)
૫ ઋજીભાવે-જેમ બાળક ખેલતાં કાર્યને કે અકાર્યંને ( જે જેવું હેાય તેવુ' ) સરળભાવે ખેલે, તેમ માયા અને મદથી રહિત આલેાચક ખાળકની જેમ સરલભાવે દેાષાને આલેાચે. (૫૦૩૮)
૬. ક્રમથી-આસેવનાક્રમ અને આલેચનાક્રમ-એમ બે પ્રકારના ક્રમથી (આલેચના અપાય.) તેમાં આસેવનાક્રમે એટલે જે દાષા જે ક્રમે સેવ્યા હેાય તે ક્રમે આલેાચે. (૫૦૩૯) આલેચનાક્રમમાં મેટા અપરાધાને પછી આલેાચે. (પણુગ =) ‘ પ’ચક ’ વગેરે પ્રાયશ્ચિત્તના ક્રમે પ્રથમ નાના દોષોને કહેતા, પછી જેમ જેમ પ્રાયશ્ચિત્તની વૃદ્ધિ થાય (તેમ તેમ)તે તે ક્રમથી આકુટ્ટીથી સેવેલા, દ"થી સેવેલા, પ્રમાદથી સેવેલા, કલ્પથી સેવેલા, જયણાપૂર્વક સેવેલા અથવા (અવશ્ય) કરવાયેાગ્ય કારણ પ્રાપ્ત થતાં જયણાથી સેવેલા, તે તે સ દ્વેષને યથાસ્થિત ( જેમ સેવ્યા હૈાય તેમ ) આલેચે. (૫૦૪૦-૪૧)
૭. છ શ્રવણા-તેમાં સાધુને (માચાય અને આલોચક-એ બેના) ચાર કાન અને સાધ્વીને છ કાન જાણવા, તે આ રાતે-ગુરુ જો વૃદ્ધ હેાય તે એકલા અને વૃદ્ધ સાઘ્વી પણ-ખીજી એક સાધ્વીને સાથે રાખે, એમ ત્રણના મળીને છકાને કરવી, અને ગુરુ જે યુવાન ઢાય તા ખીજા સાધુને સાથે રાખીને, અને જો સાઘ્વી તરુણ હેાય તે વૃદ્ધ સાધ્વીને સાથે રાખીને, એમ એ સાધુએ અને એ સાધ્વીએ, એમ ચારના સમક્ષ આઠ કાને આપવી. (૫૦૪૨-૪૩) એમ આલેાચના જેવી રીતે આપવી તે રીત સ ંક્ષેપથી કહી. હવે આલેચનામાં જે અનેક પ્રકારના દેષને આલોચવા જોઈ એ તે કહું છુ.' (૫૦૪૪)
સાતમુ` પેટાદ્વાર શુ` શુ` આલેચવુ' ?-આ આલોચના જ્ઞાન,દર્શન,ચારિત્ર,તપ અને વીય–એમ પાંચ પ્રકારના આચારમાં થયેલી વિરૂદ્ધ પ્રવૃત્તિની જાણવી (૫૦૪૫)
તેમાં સમસ્ત પદાર્થાના પ્રકાશ કરવામાં (જણાવવામાં) શરદઋતુના સૂર્ય સરખા,