________________
વજ અને કેસરીને પ્રબંધ
૧૪૭ સિદ્ધ થતા નથી, પણ જે કોઈ રીતે તેઓ શ્રી જિનેશ્વરે પ્રત્યે ભક્તિને, પ્રત્યે મૈત્રીને, ગુરુના ઉપદેશમાં તૃપ્તિને (અથવા તત્પરતાને), સદાચાર ગુણથી યુક્ત એવા મહાત્માઓ પ્રત્યે પ્રીતિને, ધર્મશ્રવણમાં બુદ્ધિને, પરોપકારમાં ધનને અને પરલેકનાં કાર્યોની ચિંતામાં ચિત્તને જોડે, તે નિરુપમ પુણ્યવાળા તેઓને જન્મ ધર્મપ્રધાન બને. (૨૬૨૫ થી ૨૭) દુર્લભ મનુષ્યપણું મળવા છતાં ધર્મગુણરહિત(મનુષ્ય)ના જે દિવસે જાય છે, તે દિવસે તેઓના નિષ્ફળ જ સમજવા. (૨૬૨૮) જેઓએ જન્મીને એ રીતે) જન્મને ધર્મગુણરહિત નિષ્ફળ ગુમાવ્યો, તેઓને તે જન્મ ન લે તે જ શ્રેષ્ઠ, અથવા જમ્યા છતાં જંગલમાં પશુરૂપે જીવવું તે જ શ્રેષ્ઠ. (૨૬૨૯) જે મહાનુભાવોનું ભાવી કલ્યાણ નજીકમાં જ હોય છે, તેઓના જ દિવસે ધર્મપ્રવૃત્તિથી પ્રધાન બને છે. (૨૬૩૦) તેઓ જ ધન્ય છે, તેઓ પુણ્યના ભાગી છે અને તેઓનું જીવિત સફળ છે, કે ધર્મમાં ઉધમવાળા જેઓની બુદ્ધિ પાપમાં રમતી નથી. (૨૬૩૧) એમ મુનિએ કહેલું સાંભળીને, પિતાના દુશ્ચરિત્રથી વૈરાગી બનેલા ક્ષેમિલે શુદ્ધ ભાવથી પ્રવજ્યાને સ્વીકારી. (૨૬૩૨)આ બાજુ તે મહાત્મા વા મિત્રની શોધ કરીને તેના વિરહાગ્નિથી પીડાતા શરીરવાળે, દીન મનવાળે, (૨૬૩૩) મુશીબતે પણ કુસુમસ્થળ નગરે પહોંચ્યા, ત્યાં ફેમિલને પરલેકને વિધિ કર્યો અને રત્નને (વિનિવટ્ટ=) વેચવાથી પ્રચુર સમૃદ્ધિવાળો થયો. (૨૬૩૪) પછી ભેગોને ભેગવતા તેને કાળક્રમે અત્યંત પ્રશસ્ત દિવસે પુત્ર જન્મે. તેનું “કેસરી” એવું નામ કર્યું (૨૬૩૫) કર્મોદયની અનુકૂળતાથી થડા પ્રયત્ન પણ નિષ્પા૫ (ઘણું) ધનસંપત્તિ ભેગી થઈ અને સ્વજને પણ અભિમુખ (અનુકૂળ) થયા. (૨૬૩૬) તે પછી તેણે ચિંતવ્યું કે-આ સંસારમાં નિચે લક્ષ્મી વિનાને મનુષ્ય લેશ માત્ર વજનવાળા (અતિલકા) કાશ (વનસ્પતિના) પુષ્પની જેમ સર્વ રીતે હલકાઈને પામે છે, માટે હવે પછી મારે ધનનું રક્ષણ સ્વજીવની જેમ કરવું જોઈએ, (કારણ કે-) એના વિના નિચે પુત્ર પણ પરાભવ કરે છે. (૨૬૩૭–૩૮) એમ ચિંતવીને પુત્રને પણ દૂર રાખીને સઘળો ધનને સંચય આદરપૂર્વક પિતાને હાથે જમીનમાં દાટ. (૨૬૩૯) પછી અન્ય કોઈ દિવસે સૂત્ર-અર્થમાં પારંગત, વિચિત્ર તપથી સુકવેલા શરીરવાળા, તે ક્ષેમિલ નામના મુનિવર અનિયત વિહારચયથી વિચરતા ત્યાં આવ્યા, જે તેમને વાંધા અને મહા મુશીબતે ઓળખ્યા. (૨૬૪૦-૪૧) અણધાર્યા તેમના આગમનથી ઉપજેલાં આનંદના આંસુથી ઝરતી આંખેવાળા તેણે બહુમાનપૂર્વક પૂછ્યું, હે ભગવંત! આ (આપને) વૃત્તાન્ત શું છે? (૨૬૪૨) પાપી મેં તે તે તે સ્થાને તમને જેવા છતાં ન મળવાથી તમને મરણ પામેલા કપ્યા હતા. (૨૬૪૩) ત્યારે સ્વચ્છ હૃદયવાળા મુનિએ પિતાની વાતને નિષ્કપટ ભાવે જેમ બની હતી, તેમ વિસ્તારથી કહી. (૨૬૪૪) એને સાંભળીને જ પરમ વિસ્મયને પામ્યું અને મુનિએ વિવિધ યુક્તિવાળાં વચનાથી તેને પ્રતિબેલ્થ. (૨૬૪પ) (તેથી) સંસાર પ્રત્યે ઉબેગને પામેલા તેણે સર્વજ્ઞના કહેલા સ્વર્ગ–મેલના હેતભૂત (ગૃહસ્થ) ધમને સ્વીકાર્યો, (૨૬૪૬) તેને પ્રયત્નપૂર્વક નિરતિચાર પાળવા લાગ્યા અને