________________
શ્રી સંવેગરંગશાળા ગ્રન્થને ગુજરાતી અનુવાદ : હાર પહેલું પણ પાપરહિત વિધિથી ઈચ્છા મુજબ ઉચિત સ્થાને માં ખરચું-દાન કર્યું. (૨૪) મનુષ્યને ગ્ય કામ–ભેગે (પાંચ ઈન્દ્રિયના વિષ) ને પણ અખંડ ભેગવ્યા, અને પેઢા ક્યાં અને તેને અંગે ઉચિત (મારું) કર્તવ્ય પણ મેં કર્યું. (૨૪૭) એમ આ ભવની અપેક્ષાવાળા (કરવાગ્ય) સર્વ ભવેને (સન્માનિત= ) પૂર્ણ કરનારા અને ઘરવાસમાં રહેવાનાં કારણેને (જવાબદારીઓને) ભરપાઈ (પૂર્ણ) કરનારા, એવા પણ આ દુષ્ટ ઈચ્છા (આદત )વાળા મારા જીવને (હજુ) પણ શું આ ભવના વિવિધ શબ્દાદિ વિષયને સન્માનવાનું કેઈ બીજું આલંબન-સ્થાન (ઘરવાસનું કારણ) બાકી રહ્યું છે? કે જેથી વિષયાસક્તિને તજીને એકાન્ત ચિંતામણી અને કલ્પવૃક્ષથી પણ અત્યધિક એવા એક ધર્મમાં હું નિશ્ચળ (સ્થિર) થતું નથી ? (૨૪૯૮ થી ૨૫૦૦) અહા હા! (આશ્ચર્ય છે કે-) કે વિવેકરૂપ તત્વને પામેલે, ભવ્ય, પ્રકૃતિએ જ મહાન અને સંસારવારથી અતિ ઉદ્ધિન ચિત્તવાળે, વળી ભેગેની સમગ્ર સામગ્રીને સમૂહ, સ્વાધીન છતાં નિચે તેને અવસતુ (મિથ્યા) માનનારે અને તેમાં (અપ્રવૃત્તિ5) નહિ જોગવવાના લક્ષ્યવાળે, ચતુર પુરુષ એ પણ હોય છે, કે જે જન્મથી આરંભીને નિત્ય ધમમાં જ અત્યંત
વ્યક્તિવાળા (હેવાથી) પરલોક સંબંધી ધર્મકાર્યોમાં જ સતત પ્રવૃત્તિ કરે છે, (૨૫૦૧ થી ૩) અને અમારા જેવા આશારૂપી પિશાચિનીથી પરવશ બનેલા (વિવિધ આશા કરતા), તેવા (ચતુર) પુરુષથી વિપરીત બુદ્ધિવાળા અને ભવાભિનંદી તુચ્છ (મનુષ્ય)ની આવી કુબુદ્ધિ પણ હોય છે, કે જેણે આ (આરાધનાના સ્વરૂપને) કયાંય કદાપિ સ્વપ્નમાં પણ સાંભળ્યું નહિ, જોયું પણ નહિ અને અનુભવ્યું પણ અહિ અહા હા ! જન્મ નિષ્ફળ ગયે. (૨૫૦૪-૫) તેથી હવે હું અહીં કે ત્યાં (અમુક અમુક સ્થળે) અમુક અમુક તે તે આરાધનાને આચરું, કે જેથી આજ સુધી તેને અનાદર કરવાથી (ભવિષ્યમાં) થનારું દુઃખ મને ખટકે (દુઃખી કરે) નહિ. (૨૫૦૬) અથવા આ અને તે પણું (અમુક અમુક) અનુભવ્યું, કિન્તુ અમુક પરિમિત કાળ સુધી જ, (સંપૂર્ણ ન કર્યું તેથી ઈચ્છાઓ ઉભી રહી.) માટે હવે તે (તે ઈચ્છિત કાર્યોને) હું તેટલા કાળ સુધી ક૨, કે જેથી તે કાળ પૂર્ણ થતાં ઈચ્છાઓની પરંપરાને વિચછેદ થાય. અને (એ રીતે ઈચ્છારહિત) ઉપશમભાવને પામેલે હું પછી જે જે કરું તે તે શુભ (સુખરૂપ બને. (૨૫૭-૮) નિચે પ્રકૃતિએ જ હાથીના બચ્ચાના (બાહ્ય) કાન જેવું જીવન ચંચળ હોય, ત્યાં એ કેણ બુદ્ધિશાળી આ (સંસારવાસની) અગ્ય કલ્પનાને (ઈચ્છાને) કરે ? (૨૫૦૯) તથા સ્વપ્નતુલ્ય (અનિત્ય) આ સંસારમાં આ હું (અમુક) હમણાં કરું, એમે કરીને આ (અમુક) કાલે કરીશ, એવું પણ કેણ વિચારે? (૨૫૧૦) માટે જે હું તત્વબવેલી (બનું) તે ભગવ્યા વિના પણ મને સર્વ વિષયમાં અનુભવજ્ઞાન (તૃપ્તિ) થાય અને જે તત્વગણી ન બનું, તે સર્વ કંઈ ભેગવવા છતાં અનુભવ (આત્મતૃપ્તિ) ન થાય. (૫૧૧) કારણ કે આ સંસારમાં જેમ જેમ જીવોને કઈ રીતે