________________
વિસ્તૃત આરાધનાના સ્વરૂપનો પ્રારંભ કારણ બનતા નથી (૭૦૩) હું મારા આત્માને શેક કરતો નથી, પણ કર્મથી પરતંત્ર, શ્રી જિનવચનથી રહિત ( મિથ્થા ) મતિવાળી, દુઃખસમુદ્રમાં પડી રહેલી, આ વાઘણને શેક કરું છું. (૭૦૪) એમ ચિંતવતા તેમનું શરીર, કર્મલ અને તે ભવનું આયુષ્ય (પરસ્પર ) સ્પર્ધાને કરતાં હોય તેમ ત્રણેય એકસાથે જે સહસા ક્ષીણ થયાં. (૭૦૫) તેથી ઉત્તરોત્તર વધતા એવા ધ્યાનરૂપી અગ્નિથી સકળ કમવન બળી જવાથી અંતકૃત કેવળી થઈને મહા સત્વવાન સુકેશલ રાજર્ષિ એક સમયમાં સિદ્ધિને પામ્યા, અથવા ઉત્તમ પ્રણિધાનમાં એક બદ્ધલક્ષ્યવાળાઓને શું દુઃસાધ્ય છે ? (૭૦૬–૭૦૭) ગાઢ માંદગી કે સંકટને પામેલ સાધુ અને ગૃહસ્થ સંબંધી કર્મનો નાશ કરનારી આ સંક્ષેપવાળી વિશેષ આરાધના કહી. (૭૦૮)
વિસ્તૃત આરાધનાના સ્વરૂપનો પ્રારંભઃ-પુનઃ અતિ સુબદ્ધ (સુયુક્ત) સુંદર નગરની જેમ વિસ્તૃત આરાધનાનાં આ મૂળ ચાર દ્વારે છે. (૭૦૯) ૧. પરિકર્મવિધિ,
૨. પરગણમાં સંક્રમણ, ૩. મમત્વને ઉછેદ અને તે પછી ૪. સમાધિ- લાભ, એ ચાર દ્વારા ક્રમશઃ યથાર્થ ( કહેવાશે). (૭૧૦)
એમ પ્રસ્તુત અર્થ(આરાધના)ના વિસ્તારની પ્રસ્તાવના કરવામાં આ ચારેય મુખ્ય હેવાથી તે મૂળ દ્વારે છે. (૭૧૧) વળી આ ચારેય દ્વારેમાં ગ્યતા, લિંગ, શિક્ષા વગેરે નામવાળાં પ્રતિદ્વારે અનુક્રમે પંદર–દશ નવ અને નવ છે. (૭૧૨) તેનું વર્ણન પુનઃ તે તે દ્વારમાં વિસ્તૃત પ્રરૂપણ પ્રસંગે કહીશું, માત્ર એ કારોની અર્થવ્યવસ્થા ( વર્ણનપદ્ધતિ ) આ પ્રમાણે જાણવી. (૭૧૩) પરિકર્મવિધિ દ્વારમાં (અહદ્વાર વગેરે ત્યાગદ્વાર સુધી જે વર્ણન કહીશું, તેમાં કઈ કઈ (વિમિશ્રા) ગૃહસ્થ–સાધુ બને સંબંધી અને કેટલિક બન્નેનો વિભાગ કરેવાપૂર્વક ( જુદી જુદી ) કહીશું. તે પછી (મરણ વિભક્તિ દ્વારથી) પ્રાયઃ સાધુને યોગ્ય જ કહીશું. કારણ કે શ્રાવક પણ તેને પ્રગટેલી વિરતિની બુદ્ધિ( ભાવના )વાળે, વૃદ્ધિ પામતી ઉત્કૃષ્ટ શ્રદ્ધાવાળે, અંતે નિરવ પ્રવજ્યા ગ્રહણ કરીને કાળ કરી શકે છે, તેથી તેને હવે તમે સાંભળે. (૭૧૪ થી ૭૧૬) આ વિષયમાં હવે અધિક કહેવાથી સયું.
અતિચારરૂપી દોષથી રહિત ( નિર્દોષ ) આરાધનાને અંતકાળે અ૫ પુણ્યવાળો પામી શક્તિ નથી. (૭૧) ( કારણ કે- ) જેમ જ્ઞાન-દર્શનનો સાર (યાદિષ્ટક) શાસ્ત્રમાં કહેલું ઉત્તમ ચારિત્ર છે, અને જેમ ચારિત્રનો સાર અનુત્તર એ મેક્ષ કહ્યો છે, (૭૧૮) જેમ મેક્ષનો સાર અવ્યાબાધ સુખ કહ્યું છે, તેમ સમગ્ર પ્રવચનનો પણ સાર આરાધના કહી છે, ચિરકાળ પણ નિરતિચારપણે વિચરીને મરણકાળ જ્ઞાન-દર્શન–ચારિત્રને વિરાધનારા અનંતસંસારીઓ પણ જોયા છે. (૭૧૯-૭૨૦) કારણ કે–બહુ આશાતનાકારી અને જ્ઞાનચારિત્રના વિરાધકોનું (પુનઃ ધર્મા પ્રાપ્તિમાં) ઉત્કૃષ્ટ અંતર અર્ધપુદ્ગલ પરાવર્તન (અનંત કાળચક્રો સુધી કહેલું છે, (૭૨૧) અને મરણને માયારહિત આરાધના કરનારા મરુદેવા વગેરે મિથ્યાષ્ટિ પણ મહાત્માઓ તત્કાલ સિદ્ધ થએલા પણ જાગ્યા છે. (૭૨૨) તે આ પ્રમાણે