Samaysara Darshan

SR No.: 006042
Original Sutra Author: N/A
Author: Ramniklal Savla
Publisher: Anandji Kalyanji Pedhi
Total Pages: 248
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 18 MB

Page 96

જ
સમયસાર દર્શન EXPE उभयनयविरोध ध्वंसिनि स्थात्पदाङ्के: जिनवचसि रमन्ते ये स्वयं पान्तमोहाः । सपदि समयसारं ते परं ज्योतिरुच्चै
रनवमनयपक्षाक्षुण्णमीक्षन्त एव ।।४।। શ્લોકાર્ધઃ નિશ્ચય અને વ્યવહાર એ બે નયોને વિષયના ભેદથી પરસ્પર વિરોધ છે; એ વિરોધને નાશ કરનારું “સ્યાત્ પદથી ચિહ્નત જે જિન ભગવાનનું વચન તેમાં જે પુરુષો રમે છે (-પ્રચુર પ્રીતિ સહિત અભ્યાસ કરે છે) તે પુરુષો પોતાની મેળે (અન્ય કારણ વિના) મિથ્યાત્વકર્મના ઉદયનું વમન કરીને આ અતિશય રૂપ પરમજ્યોતિ પ્રકાશમાન શુદ્ધ આત્માને તુરત દેખે જ છે. કેવો છે સમયસાર રૂપ શુદ્ધ આત્મા? નવીન ઉત્પન્ન થયો નથી, પહેલાં કર્મથી આચ્છાદિત હતો તે પ્રગટ વ્યક્તિરૂપથઈ ગયો છે. વળી કેવો છે? સર્વથા એકાંતરૂપ કુનયના પક્ષથી ખંડિત થતો નથી. નિબંધ છે.
व्यवहरणनयः स्याद्यद्यपि प्राक्पदव्यामिह निहितपदानां हन्त हस्तावलम्बः । तदपि परममर्थ चिचमत्कारमात्रं
परविरहितमन्तः पश्यतां नैष किश्चत् ।।५।। શ્લોકાર્થ જે વ્યવહારનય છે તે જો કે આ પહેલી પદવીમાં (જ્યાં સુધી શુદ્ધ સ્વરૂપની પ્રાપ્તિ ન થઈ હોય ત્યાં સુધી) જેમણે પોતાનો પગ માંડેલો છે એવા પુરુષોને, અરેરે ! હસ્તાવલંબ તુલ્ય કહ્યો છે, તોપણ જે પુરુષો ચૈતન્ય-ચમત્કારમાત્ર પરદ્રવ્યભાવોથી રહિત (શુદ્ધ નયના વિષયભૂત) પરમ ‘અર્થને અંતરંગમાં અવલોકે છે, તેની શ્રદ્ધા કરે છે તથા તદરૂપ લીન થઈ ચારિત્રભાવને પ્રાપ્ત થાય છે. તેમને એ વ્યવહારનય કાંઈપણ પ્રયોજનવાન નથી.
एकत्त्वे नियतस्य शुद्धनयतो व्याप्तुर्यदस्यात्मनः पूर्णज्ञानधनस्य दर्शनमिह द्रव्यान्तरेभ्यः पृथक | सम्यग्दर्शनमेतदेव नियमादात्मा च तावानयं
तन्मुकत्वा नवतत्त्वसन्ततिमिमामात्मायमेकोऽस्तु नः ॥६॥ શ્લોકાર્થ આ આત્માને અન્ય દ્રવ્યોથી જુદો દેખવો (શ્રદ્ધવો) તે જ નિયમથી સમ્યગ્દર્શન છે. કેવો છે આત્મા? પોતાના ગુણ-પર્યાયોમાં વ્યાપનારો છે. વળી કેવો છે? શુદ્ધનયથી એકપણામાં નિશ્ચિત કરવામાં આવ્યો છે. વળી કેવો છે? પૂર્ણ જ્ઞાનધન છે. વળી જેટલું સમ્યગ્દર્શન છે તેટલો જ આ આત્મા છે. તેથી આચાર્ય પ્રાર્થના કરે છે કે “આ નવતત્ત્વની પરિપાટીને છોડી, આ આત્મા એક જ અમને પ્રાપ્ત હો.