Page Text
________________
જૂર
સમયસાર દર્શન 'સમયસાર ગાથા-૧૪
એ શુદ્ધનયને ગાથાસૂત્રથી કહે છે जो पस्सदि अप्पाणं अबद्धढ अणण्णयं णियदं । अविसे समसुजुत्तं तं सु द्धणयं वियाणीहि ॥१४ ।। અબદ્ધસ્કૃષ્ટ, અનન્ય ને જે નિયત દેખે આત્માને,
અવિશેષ, અણસંયુક્ત, તેને શુદ્ધનય તું જાણજે. ૧૪મા ગાથાર્થ જે નય આત્માને બંધ રહિત અને પરના સ્પર્શ રહિત, અન્યપણા રહિત, ચળાચળતા રહિત, વિશેષ રહિત, અન્યના સંયોગ રહિત-એવા પાંચ ભાવરૂપ દેખે છે તેને હે શિષ્ય ! તું શુદ્ધનય જાણ!
ટીકાઃ નિશ્ચયથી અબદ્ધ-અસ્પષ્ટ, અનન્ય, નિયત, અવિશેષ અને અસંયુક્તએવા આત્માની જે અનુભૂતિ તે શુદ્ધનય છે, અને એ અનુભૂતિ આત્મા જ છે; એ રીતે આત્મા એક જ પ્રકાશમાન છે. (શુદ્ધનય કહો યા આત્માની અનુભૂતિ કહો યા આત્મા કહો-એક જ છે.) ઉપર કહ્યો એવા આત્માની અનુભૂતિ કેમ થઈ શકે? બદ્ધસ્કૃષ્ટત્ત્વ આદિ ભાવો અભૂતાર્થ હોવાથી એ અનુભવ થઈ શકે છે. આ વાતને દૃષ્ટાંતથી પ્રગટ કરવામાં આવે છે. * (૧) જેમ કમલિનીનું પત્ર જળમાં ડુબેલું હોય તેનો જળથી સ્પર્શાવા રૂપ અવસ્થાથી
અનુભવ કરતાં જળથી સ્પર્શાવાપણું ભૂતાર્થ છે-સત્યાર્થ છે, તો પણ જળથી જરાય નહિ Íવા યોગ્ય એવા કમલિની-પત્રના સ્વભાવની સમીપ જઈને અનુભવ કરતાં જળથી સ્પર્શાવાપણું અભૂતાર્થ છે, અસત્યાર્થ છે; એવી રીતે અનાદિકાળથી બંધાયેલા આત્માનો, પુદ્ગલકર્મથી બંધાવા-સ્પર્શાવા રૂપ અવસ્થાથી અનુભવકરતાં બદ્ધસ્પષ્ટપણું ભૂતાર્થ છે-સત્યાર્થ છે, તો પણ પુદ્ગલથી જરાય નહિ સ્પર્શાવા યોગ્ય એવા આત્મ
સ્વભાવની સમીપ જઈને અનુભવ કરતાં બદ્ધસ્પષ્ટપણે અભૂતાર્થ છે-અસત્યાર્થ છે. (૨) વળી, જેમ માટીનો, કમંડળ, ઘડો, ઝારી, રામપાત્ર આદિ પર્યાયોથી અનુભવ કરતાં
અન્યપણે ભૂતાર્થ છે-સત્યાર્થ છે, તો પણ સર્વતઃ અમ્મલિત (સર્વ પર્યાયભેદોથી જરાય ભેદરૂપ નહિ થતા એવા) એક માટીના સ્વભાવની સમીપ જઈને અનુભવ કરતાં અન્યપણું અભૂતાર્થ છે-અસત્યાર્થ છે; એવી રીતે આત્માનો, નારક આદિ પર્યાયોથી અનુભવ કરતાં (પર્યાયોના બીજા–બીજાપણા રૂ૫) અન્યપણું ભૂતાર્થ છે
| SR No. | 006042 |
| Book Title | Samaysara Darshan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramniklal Savla |
| Publisher | Anandji Kalyanji Pedhi |
| Publication Year | |
| Total Pages | 248 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 18 MB |