________________
સમયસાર દર્શન કરવા (૭) પર્યાય થાય છે પોતાથી, પરથી નહીં. એ વિકારી પર્યાયથી પણ આત્મા ભિન્ન છે.
સર્વ પરભાવોથી ભિન્ન આત્માને શુદ્ધ નય પ્રગટ કરે છે. (૮) ત્રિકાળી વિષય કરનારી પર્યાય, કર્મ, કર્મનોભાવ અને વિભાવથી ભિન્ન પડીને
અંતરમાં દ્રવ્ય તરફ ઝૂકે છે-ત્યારે એ પર્યાય આત્મસ્વભાવને પરભાવોથી ભિન્ન
પ્રગટ કરે છે. (૯) આત્મસ્વભાવ સમસ્તપણે પૂર્ણ છે એમ પ્રગટ કરે છે. . (૧૦) શુદ્ધનય પૂર્ણશક્તિઓથી મંડિત જે સમસ્ત લોકાલોકને જાણવાના સામર્થ્યવાળો
આત્મસ્વભાવ છે તેને પ્રગટ કરે છે. (૧૧) આત્મસ્વભાવને આદિઅંતથી રહિત પ્રગટ કરે છે (૧૨) પારિણામિક એટલે જેમાં નિમિત્તના સદ્ભાવ કે અભાવની અપેક્ષા નથી એવો
સહજસ્વભાવ. એકલો પરમ પરિણામિક સ્વભાવ ભાવસ-અનંતરસનું જે અનાદિ
અનંત એકરૂપ તેને પ્રગટ કરે છે. (૧૩) આત્મસ્વભાવને એક એટલે સર્વ ભેદભાવોથી રહિત એકાકાર પ્રગટ કરે છે. (૧૪) જેમાં સમસ્ત સંકલ્પ-વિકલ્પના સમૂહો વિષય થઈ ગયા છે એવો પ્રગટ કરે છે. (૧૫) સમ્યગ્દર્શન થતાં અર્થાત્ પૂર્ણસ્વરૂપનો અનુભવ થતાં એવા આત્મસ્વભાવને પ્રગટ
કરતો શુદ્ધનય ઉદય પામે છે. સારાંશઃ (ગાથા ૧૩) (૧) જીવાદિ નવ તત્ત્વો ભૂતાર્થનયથી જાણ્યે સમ્યગ્દર્શન જ છે એ નિયમ કહ્યો. વસ્તુ
. સ્થિતિનો આ નિયમ છે. (૨) તીર્થની-વ્યવહાર ધર્મની પ્રવૃત્તિ અર્થે અભૂતાર્થનયથી જીવ-અજીવ આદિ નવ
તત્ત્વો કહેવામાં આવે છે. (૩) (૧) જીવ : એક સમયની પર્યાય તે અહીં જીવ કહે છે.
(૨) અજીવ : અજીવનું જે જ્ઞાન થાય છે તેને અહીં અજીવ કહે છે. (૩) પુણ્ય : દયા, દાન, વ્રત, પૂજા, ભક્તિ આદિનો ભાવ તે પુણ્યભાવ છે. (૪) પાપ : હિંસા, જૂઠ, ચોરી, કુશીલ, ભોગ આદિ ભાવ, આ રળવા
કમાવાનો, દુકાન ચલાવવાનો, દવા-ઈજેકશન દેવાનોભાવ, તે પાપભાવ છે.
- ૬૪)