________________
આ સમયસાર દર્શન
: (૨) કાંઈપણ સમજવામાં ન આવે તો પણ ક્રોધીત ન થવું, અરુચિ પ્રદર્શિત ન કરવી અને
ટકટકી લગાવીને જોતા રહેવું એ વિશુદ્ધિ લબ્ધિને સૂચિત કરે છે. કષાયની મંદતા
વગર આ પ્રવૃતિ સંભવીત નથી. (૩) આચાર્ય દ્વારા વ્યવહારમાર્ગથી આત્માનું સ્વરૂપ સમજવું કે, “જે દર્શન-જ્ઞાન- ચારિત્રને
પ્રાપ્ત છે તે આત્મા છે' આ દેશનાલબ્ધિ છે. (૪) પ્રસન્નચિત્તથી આ દેશના સાંભળવી, સમજવામાં ચિત્ત લગાવવું એ પ્રાયોગ્યલબ્ધિ
સૂચિત કરે છે. (૫) અને ગુરુવચનનું મર્મ ખ્યાલમાં આવતા જ બોધતંરગોનું ઉછળવું અને આનંદના અશ્રુ આવવા એ કલ્યાણ-કરણલબ્ધિ સૂચિત છે.
તાત્પર્ય એ છે કે કોઈ જીવ આત્માની બાબતમાં કાંઈ ન જાણતો હોય પણ તેની પાત્રતા હોય, આત્માને સમજવા યોગ્ય બુદ્ધિનો વિકાસ હોય, કષાય મંદ હોય, આત્માની તીવ્રરુચિ હોય, આત્મજ્ઞાની ગુરુ પ્રત્યે બહુમાનનો ભાવ હોય, આસ્થા હોય, યથાયોગ્ય વિનય હોય, એમની પાસેથી આત્માના સ્વરૂપ સમજવાની ધગશ હોય, ઊંડી જિજ્ઞાસા હોય, પૂરેપૂરા પ્રયાસ હોય તો આત્માનુભવ પણ થાય છે. - આ રીતે સમ્યગ્દર્શન પ્રાપ્ત થવાની વિધિ અહીં બતાવી છે. વ્યવહારનયની ઉપયોગીતા બતાવીને જિનવાણીમાં તેના પ્રયોગની જરૂરીઆત સ્પષ્ટ કરી છે અને અંતમાં વ્યવહારનય અનુસરણ કરવા યોગ્ય નથી એ પણ બતાવી દીધું છે અને છેલ્લે આત્માનુભૂતિની પ્રેરણા પણ કરવામાં આવી છે.
છેવટે, આપણા બધાનું પરમ કર્તવ્ય છે કે નિજ ભગવાન આત્માની વાત રુચિપૂર્વક સાંભળીએ, ઊંડાણથી સમજીએ, એના પર ગંભીરતાથી વિચાર કરીએ અને ભગવાન આત્માની પ્રાપ્તિ માટે સુખની અનુભૂતિ માટે ઉગ્ર પુરુષાર્થ કરીએ, કારણ કે માનવભવની સફળતા “આત્મઅનુભવ કરવામાં જ છે.
• અખંડ આનંદકંદ અભેદ ચૈતન્ય સામાન્ય વસ્તુ જે આત્મા છે તેનો એકનો જ આશ્રય કરવો તે ધર્મ છે એમ જાણી અભેદરૂપ નિર્વિકલ્પ અનુભવ કરવો, પણ ભેદમાં અટકવું નહીં.
: :
:
૪૧