Samaysara Darshan

SR No.: 006042
Original Sutra Author: N/A
Author: Ramniklal Savla
Publisher: Anandji Kalyanji Pedhi
Total Pages: 248
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 18 MB

Page 44

Qા
સમયસાર દર્શન 2 - અહા ! અંદર જે પૂર્ણાનંદનો નાથ પ્રભુ શુદ્ધ આત્મા છે, વિકલ્પના વિકારથી તદ્દન જુદો છે અને પોતાના પરિપૂર્ણ સ્વભાવથી એકત્ત્વ અથવા અભેદ છે. તો એવો તે શુદ્ધાત્મા છે કોણ કે જેનું સ્વરૂપ જાણવું જોઈએ? GF 21213 (1 - - - 1 . અહીં કહ્યું છે (૧) નથી અપ્રમત કે પ્રમત નથી
(૨) જે એક જ્ઞાયકભાવ છે (૩) એ રીતે શુદ્ધ કહે છે
(૪) જે જ્ઞાત (જ્ઞાયક પણ જણાયો) તે તો તે જ છે. પ્રથમ પદઃ અપ્રમત નથી કે નથી પ્રમત
જે જ્ઞાયક ભાવ છે તે અપ્રમત પણ નથી અને પ્રમત પણ નથી. ચૌદ ગુણસ્થાનકમાં સાતમા ગુણસ્થાનકથી ચૌદમા ગુણસ્થાન સુધીને અપ્રમત કહે છે. જ્યારે પહેલા ગુણ સ્થાનકથી છઠ્ઠા સુધી પ્રમત કહે છે.
અપ્રમત એટલે આત્મા વિષે પ્રમાદ રહિત જાગૃત દશા તે સાતમું ગુણસ્થાનક. શુભઅશુભ બને ભાવો પ્રમત ભાવ છે અને એના અભાવમાં થવાવાળા નિર્મળભાવ, શુદ્ધભાવ અપ્રમતભાવ છે.
જે જ્ઞાયકભાવ છે તે અપ્રમત પણ નથી અને પ્રમત પણ નથી. એ રીતે એને શુદ્ધ કહે છે. પોતે જે શુદ્ધ વસ્તુ છે તે પરથી ભિન્ન, સ્વથી અભિન્ન છે. તે શુભાશુભ રૂપે થઈ જ નથી, જે જ્ઞાયક ભાવ છે તે વસ્તુસ્વરૂપ છે અને તે શુભાશુભ ભાવપણે થયેલ જ નથી કારણ કે શુભાશુભ ભાવો તો જડ છે. તેમાં ચૈતન્યનો અભાવ છે. માટે જો એ જ્ઞાયક સ્વરૂપ શુભાશુભભાવ પણે થાય તે જડ થઈ જાય, જુઓ અહીં એકત્ત્વ - વિભક્ત સિદ્ધ કર્યું છે.
અહા ! એ જ્ઞાયકભાવ શુભાશુભથી ભિન્ન છે. એટલે કે જ્ઞાયકભાવ શુભાશુભ ભાવપણે થયો જ નથી. કારણ કે તે શુભાશુભ પણે થાય તો અપ્રમત - પ્રમત રૂપે પણ થઈ જાય, પણ એમ બનતું નથી. એ તો જ્ઞાનસ્વરૂપ પ્રભુ છે; જ્યારે શુભાશુભ તો અચેતન છે. તેમાં જ્ઞાનનો અંશ નથી. માટે તે રૂપે જ્ઞાયક કેમ થાય?
અહીં! શુભાશુભ ભાવરૂપે જ્ઞાયક થયો નથી એટલે તે તેનાથી પૃથક જ રહ્યો છે તેથી અપ્રમત-પ્રમત નથી. આ તો પ્રમત અને અપ્રમતથી પર ગુણસ્થાનાતીત છે.
જો કે સિદ્ધ પણ ગુણસ્થાનાતીત છે, તો પણ અહીંયા સિદ્ધ પર્યાયની વાત નથી; અહીંયા તો ગુણસ્થાનોમાં રહેવા છતાં પણ જે જ્ઞાયકભાવ ગુણસ્થાનક રૂપ નથી થતો તેની વાત છે. આ જ્ઞાયકભાવ સિદ્ધ નથી કે સંસારી નથી, આ તો સંસારી અને સિદ્ધ- બેઉ અવસ્થામાં સમાનરૂપ ગુણસ્થાનાતીત છે. આમાં ન ગુણસ્થાનક રૂપ અવસ્થા કે ન તો
- ૨૭)