________________
-
---ના-ના-નાના ANS NARY
૧૩) જેન-દર્શન સારભૂત (આત્માનુભૂતિની પ્રધાનતા)
(૧) સુખનું સ્વરૂપ) . (૧) બધા જીવ સુખ ઈચ્છે છે અને દુઃખથી ડરે છે. (૨) સુખનું વાસ્તવિક સ્વરૂપ સમજયા વિના માત્ર સુખની ચાહના કરવાનો કોઈ અર્થ નથી. (૩) મોટે ભાગે સામાન્ય માનવી સુખની કલ્પના આ પ્રમાણે કરે છે? (અ) પાંચ ઈન્દ્રિયોના વિષયોને સંતોષવા એ જ સુખ છે ભોગમય જીવન એ જ
સુખમય જીવન છે. (બ) સુખ માત્ર કલ્પના છે-મનનો વિષય છે-માનસિક શાંતિમાં સુખનો આભાસ
થવા લાગે છે.સામાન્ય રીતે અનુકૂળ સંયોગોમાં સુખ માનવામાં આવે છે. (ક) ઈચ્છાઓની પૂર્તિને સુખ માનવામાં આવે છે.
ખરેખર આ બધામાં આકુળતા-વ્યાકુળતા જ જોવામાં આવે છે. (૪) સુખનો સ્વભાવ તો નિરાકુળતા છે. અતિન્દ્રીય સુખ એ તો અનુભૂતિનો વિષય છે.
અતિન્દ્રીય સુખ આત્મમય છે. સુખ એ આત્માનો એક ગુણ છે. અને તેની પ્રાપ્તિ પણ ત્યાં શોધ કરવાથી મળે.
બહારના સંયોગોમાં સુખ નથી. (૬) “અનંત સુખ-નામ દુઃખ, ત્યાં રહી ન મિત્રતા,
અનંત દુઃખ-નામ સુખ, પ્રેમ ત્યાં વિચિત્રતા!” “ઉઘાડ ન્યાય-નેત્રને, નિહાળે રે ! નિહાળ તું!
નિવૃતિ શીધ્ર મેવ ધારી, તે પ્રવૃત્તિ બાળ તું” (૭) સુખ શું છે? સુખ કયાં છે? સુખ પ્રાપ્તિનો ઉપાય શું? આ બધા પ્રશ્નોનો એક જ
સમાધાન છે અને તે છે “આત્માનુભૂતિ’–“સ્વાનુભૂતિ'. આ અનુભૂતિ એ જૈન
શાસન છે.. (૮) તે પ્રાપ્ત કરવાના સાચા નિમિત્ત છે વીતરાગી દેવ-ગુરુ-શાસ્ત્ર.
[() જૈન ધર્મ (કરન) શું છે? (૧) વસ્તુનું યથાર્થ નિરૂપણ કરનાર વિશ્વનો ધર્મ. (૨) ધર્મની વ્યાખ્યા મુખ્ય ચાર જુદી જુદી રીતે કરવામાં આવી છે.
(૧) વસ્તુના સ્વભાવરૂપ ધર્મ (૨)સમ્યગ્દર્શન-જ્ઞાન-ચારિત્રરૂપ રત્નત્રયની એકતારૂપ મોક્ષમાર્ગ
(૧પ
