________________
pી સ્વાનુભૂતિ
પણ કરવો, અને શરીરાદિથી ને રાગાદિથી ભેદજ્ઞાન કરવાનો અભ્યાસ કરવો.
રાગાદિથી ભિન્નતાનો અભ્યાસ કરતાં કરતાં આત્માનો અનુભવ થાય છે. (૩) પ્રશ્નઃ તત્ત્વનું શ્રવણ-મનન કરવા છતાં સમ્યગ્દર્શન કેમ થતું નથી? ઉત્તરઃ (૧) ખરેખર અંતરથી રાગના દુઃખનો થાક લાગ્યો નથી, એટલે તેને
વિસામાનું સ્થાન, શાંતિનું સ્થાન હાથ આવતું નથી. (૨) જેટલું કારણ આપવું જોઈએ-એટલું નહિ આપવાથી કાર્ય થતું નથી.
રૂચિ અનુયાયી વીર્ય. (૩) ખરેખર અંદરથી દુઃખનો થાક લાગે છે તેને અંદરમાં જતાં વિસામાનું
સ્થાન હાથે આવે છે. સત્યના શોધવાળાને સત્ય મળે નહિ એમ
બનતું નથી. (૪) પોતાના સ્વરૂપનો યથાર્થ નિર્ણય કરી, સતત ભેદજ્ઞાનની કળા
અપનાવવા જેવી છે. (૪) પ્રશ્નઃ સ્વરૂપનો અનુભવ ન થયો હોય અને શુભને હેય જાણવાથી સ્વચ્છંદી ન
થઈ જવાય? ઉત્તરઃ (૧) શુભરાગને હેય જાણવાથી શુભરાગ છૂટતો નથી. (૨) સ્વભાવનું મહાત્મ આવતાં શુભરાગનું માહાભ્ય છૂટી જાય છે, પણ
શુભરાગ છૂટતો નથી. (૩) જ્ઞાન-અજ્ઞાની બંનેને ભૂમિકા અનુસાર શુભરાગ તે કાળે આવ્યા
વિના રહેશે નહિ. અજ્ઞાની તેનાથી ધર્મ થશે એમ માને છે, જ્ઞાની
તેનાથી ધર્મ થશે એમ માનતા નથી. (૪) વસ્તુનું સ્વરૂપ જેવું હોય તેવું સાચું જ્ઞાન કરવાથી સ્વચ્છંદતા થઈ શકે
નહિ. (૫) જ્ઞાન-શ્રદ્ધા-ચારિત્ર ત્રણે ગુણની પર્યાય ભિન્ન ભિન્ન સ્વતંત્ર રીતે
પોતાના પત્કારકથી ઉત્પન્ન થાય છે. (૫) પ્રશ્નઃ શેનું શ્રદ્ધાન કરવાથી સમ્યગ્દર્શન થાય? ઉત્તરઃ સમ્યગ્દર્શન તો સ્વ-પરનું સત્ય શ્રદ્ધાન કરવાથી જ થશે..સત્ય શ્રદ્ધાન-જ્ઞાન
તો વિનય સહિત સ્યાદ્વાદરૂપ પરમાગમના સેવનથી થશે.
(૧૪૬
