________________
0 ટષ્ટિનો વિષય (૩૫) આજ્ઞા બે પ્રકારે છે. દ્રવ્ય આજ્ઞા અને ભાવ આજ્ઞા. દ્રવ્યઆજ્ઞા માને તો પુણ્યબંધ
થાય છે. ભાવ આજ્ઞા સમજવી બહુ મોંઘી છે, ભાવ આજ્ઞા સમયમાત્ર સમજાય તો ભવભ્રમણ ટળી જાય.
(૧૫૧) (૩૬) દર્શનમોહ મંદ કર્યા વિના વસ્તુ સ્વભાવ ખ્યાલમાં આવે નહી અને દર્શનમોહના
અભાવ કર્યા વિના આત્મા અનુભવમાં આવે એવો નથી. (૧૫૮) (૩૭) દેરાણી-જેઠાણી વિગેરે જુદા પડવાના હોય તે પહેલાં એક-બીજાના વાંકા બોલવા
લાગે છે, તે તેના જુદા પડવાના લક્ષણ છે. તેમ જ્ઞાન અને રાગ વચ્ચે ભેદજ્ઞાન થવાનું એ લક્ષણ છે કે જ્ઞાનમાં રાગ પ્રત્યે તીવ્ર અનાદાર ભાવ જાગે છે, તે જ્ઞાન અને રાગ વચ્ચે ભેદજ્ઞાન થવાનું લક્ષણ છે. આત્મામાં રાગની ગંધ નથી, રાગના જેટલા વિકલ્પો ઊઠે છે તેમાં બળું છું, તેમાં દુઃખ દુઃખ ને દુઃખ છે-ઝેર છે તેમ પહેલાં જ્ઞાનમાં નિર્ણય કરે તો ભેદજ્ઞાન પ્રગટે છે.
(૧૦૦) (૩૮) આ વસ્તુ પ્રયોગમાં લાવવા માટે અંદર મૂળમાંથી પુરુષાર્થનો ઉપાડ આવવો જોઈએ
કે હું આવો મહાન પદાર્થ ! એમ નિરાવલંબનપણે કોઈ આધાર વિના અદ્ધરથી વિચારની ધૂન ચાલતાં ચાલતાં એવો રસ આવે કે બહારમાં આવવું ગોઠે નહિ. હજુ છે તો વિકલ્પ,પણ એમ જ લાગે કે આ.... હું આ હું એ ઘોલનનું જોર ચાલતાં
ચાલતાં એ વિકલ્પો પણ છૂટીને અંદરમાં ઉતરી જાય છે. (૧૬૭) (૩૯) કોઈપણ જીવ પોતાની હયાતિ વિના, ક્રોધાદિ થવા કાળે, આ ક્રોધાદિ છે એમ
જાણી શકે જ નહિ. પોતાની વિદ્યમાનતામાં જે એ ક્રોધાદિ જણાય છે. રાગાદિને જાણતાં પણ જ્ઞાન....જ્ઞાન એમ મુખ્યપણે જણાવા છતાં જ્ઞાન તે હું એમ ન માનતાં, જ્ઞાનમાં જણાતા રાગાદિ તે હું એમ રાગમાં એકતા બુદ્ધિથી જાણે છે-માને છે, તેથી તે મિથ્યાષ્ટિ છે.
(૧૮૫) સત્યની વાત સમજવામાં ટકી રહેવું એ પણ એક પુરુષાર્થ છે. (૪૦) જિનવાણીનું મહાન લક્ષણ તો એ છે કે રોગની અને નિમિત્તની એકદમ ઉપેક્ષા
કરાવે, તે જિનવાણીનું લક્ષણ છે. લાખ વાતની આ વાત છે કે આત્મા વીતરાગ
સ્વરૂપ છે, જિનસ્વરૂપ છે, તેનો આશ્રય કરવાથી સંસારનો અંત આવે છે. (૧૯૦) (૪૧) આત્મશક્તિમાં સ્વભાવમાં ભૂલની ગંધ જ નથી અને પર્યાયની ભૂલને અમે જોતા નથી. સદોષ દશાને અમે નથી જોતાં, અમે તો પવિત્ર સ્વભાવને જ જોઈએ છીએ.
' (૨૦૦) પહેલાં ચારિત્ર દોષ ટાળવા પ્રયત્ન કરે છે તે કરતાં પહેલાં દર્શનશુદ્ધિ માટે પ્રયત્ન કર, તો અંદરમાં જવાનો માર્ગ મોકળો થશે.
(૧૮૩)