________________
ggg ggg દષ્ટિનો વિષય
પ
તે એક સમય માટે-જેવો ત્રિકાળી છે એવી જ્યારે થઈ જાય-એ શુદ્ધ જ્ઞાનની પર્યાયમાં ભગવાન આત્મા જણાય છે.
જ્યારે જ્ઞાનની પર્યાય-શ્રદ્ધાનપૂર્વક-જ્ઞાયકને જાણે છે અને અવિચ્છિન્નધારા-જો બે ઘડી ચાલુ રહે તો આત્માની અનુભૂતિ થાય.
(૩) સાધક ઇશા | પોતાના શ્રદ્ધા-જ્ઞાન-આનંદનું સ્વતંત્ર સાધન થવાની શક્તિ આત્મામાં છે. આ વાત સમજે તો નિમિત્ત-ઉપાદાનનું પૃથ્થકરણ થઈ જાય, ને બાહ્ય સાધનના અવલંબનની બુદ્ધિ છૂટી જાય. એટલે અંતરસ્વભાવને જ સાધન બનાવીને તેના અવલંબને સમ્યગ્દર્શન-જ્ઞાનચારિત્ર પ્રગટે. મારા જ્ઞાનનું સાધન ઈન્દ્રિયો કે પુસ્તક નહિ,
મારા જ્ઞાનનું સાધન મારો જ્ઞાનસ્વભાવ. મારી શ્રદ્ધાનું સાધન બહારના દેવ-ગુરુ નહિ,
મારી શ્રદ્ધાનું સાધન મારો જ્ઞાનસ્વભાવ. મારા આનંદનું સાધન બહારના વિષયો નહિ,
મારા આનંદનું સાધન મારો જ્ઞાનસ્વભાવ. બસ આવી પ્રતીત થઈ ત્યાં પોતાના સ્વભાવનું જ અવલંબન કરવાનું રહ્યું, ને પરાવલંબનની બુદ્ધિ છુટી ગઈ અને હવે પર્યાયે પર્યાયે સ્વાવલંબન વધતું જાય છે એટલે શુદ્ધતા વધતી જાય છે, ને પરાવલંબન તૂટતું જાય છે એટલે અશુદ્ધતા છૂટતી જાય છે. આનું નામ સાધક દશા આનું નામ મોક્ષ માર્ગ
પોતાના સમ્યગ્દર્શન-જ્ઞાન-ચારિત્ર વગેરે ભાવોના કર્તા થવાની આત્મામાં સ્વયંસિદ્ધ તાકાત છે, તેમાં તેને બીજા કોઈની સહાય જરૂર નથી.
માટે હે જીવ! તારા સમ્યગ્દર્શનાદિને માટે અંતરમાં તારા સ્વયંસિદ્ધ સ્વભાવનું અવલંબન લઈને તેને જ સાધન બનાવ; બહારમાં બીજા સાધનને ન શોધ.
) દષ્ટિનો વિષય (વિશેષ ચિંતન)) (૧) વસ્તુ ત્રિકાળી છે, તેના આશ્રયે નિર્મળ પર્યાય થાય છે; પર્યાયના આશ્રયે પર્યાય
નિર્મળ થતી નથી. (૨) ગુરુનાં વચન પ્રત્યે લક્ષ જાય છે, ત્યાં સુધી નિમિત્ત, શાસ્ત્ર, ગુરુ અને જ્ઞાન-બધું વિનાશી; પણ ધ્રુવ તરફ દૃષ્ટિ કરે તો જ્ઞાન અવિનાશી થાય છે.
(૮૯)