________________
ચેતનસ્વરૂપ આત્મા ક્યારે પણ જડ દેહરૂપ થયો જ નથી. વળી, હું, જીવદ્રવ્ય તેજસ અને કાર્મણ શરીર થી ભિન્ન છું. હું કર્મોના ઉદયથી અને એના ફળરૂપ મોહ -રાગ-દ્વેષ આદિ વિભાવોથી ભિન્ન છું. કુટુંબ પરિવાર, ધન-દૌલત ઇત્યાદિ સંજોગોથી પણ અત્યંત ભિન્ન છું. દેવ-શાસ્ત્ર-ગુરૂ ની ભક્તિથી અને ભેદવિજ્ઞાન સંબંધી શુભ વિકલ્પોથી પણ ભિન્ન છુ. પ્રત્યેક પરપદાર્થ અને પરભાવ સ્વતંત્ર છે. અને હું પણ એક સ્વતંત્ર પદાર્થ છું. પ્રત્યેક સમયે હું જ્ઞાનાનંદ સ્વરૂપ ભગવાન આત્મા સર્વથી સર્વથા ભિન્ન જ છું. ૬) અશુચિ ભાવના
આ શરીર અત્યંત મલિન છે, મળ-મુત્ર, લોહી-માંસ, ચરબી-પરૂ નું ઘર છે. એના વિવિધ દ્વારે થી હંમેશાં મેલ-કચરો જ બહાર આવે છે. આ શરીર ને નિરંતર આધિ-વ્યાધિ લાગેલી છે. આ શરીરના સંસર્ગ માં આવનાર ભોજન, વસ્ત્ર વિગેરે પણ મલિન થઈ જાય છે. આ જ પ્રમાણે સગાસંબંધીઓના અને અન્ય સ્ત્રી-પુરૂષો વિગેરે ના શરીરો પણ મલિન, અપવિત્ર અને અશુચિમય છે. આ શરીર કે અન્ય કોઈ શરીર સ્નેહ કરવા, ઇચ્છવા કે રમવા યોગ્ય નથી. આવા મહામલિન દુર્ગધમય શરીરમાં રહેવા છતાં હું ભગવાન આત્મા તો સદાકાળ નિર્મળ અને પવિત્ર જ રહ્યો છું. ૭) આશ્રવ ભાવના
આ શરીર અને અન્ય સંયોગી પદાર્થો ને લક્ષ્ય અને તેમાં મારી એકત્વ, મમત્વ, સુખબુધ્ધિ વિગેરે કારણે, અજ્ઞાનવશ, જે મોહ-રાગ-દ્વેષ રૂપ વૃત્તિઓ મારી વર્તમાન અવસ્થામાં ઉત્પન્ન થાય છે તે ભાવઆશ્રવ છે. અને એ નિમિત્તે કામણ વર્ગણાનું કર્મરૂપ પરિણમીત થવું તે દ્રવ્ય આશ્રવ છે. ભાવ-આશ્રવ દુ:ખરૂપ છે, દુઃખનું કારણ છે, મલિન છે, જડ છે, અનિત્ય છે અને સંસારના કારણભૂત છે. મિથ્યાત્વ, ક્રોધ, માન, માયા, લોભ આદિ કષાયોરૂપ આ ભાવ-આશ્રવ મારા સ્વભાવમાં નથી, એ આત્મસ્વભાવથી ભિન્ન છે, હેય છે. અશુભ એવા પાપભાવ તો આદરવા યોગ્ય નથી જ, પણ શુભ એવા પુણ્યભાવ પણ આદરણિય નથી. શુભભાવ હોય ખરા, પણ એ
ભાવના ભવનાશીની
•.૧૮..