________________
શ્રી મહાવીર દર્શન
અભવ્યને કે મિથ્યાદષ્ટિને સદાય આવી આગમરૂપ કર્મપધ્ધતિ જ છે, અધ્યાત્મરૂપ શુધ્ધ ચેતના પધ્ધતિ તેને કદી પ્રગટતી નથીને આગમપધ્ધતિ તેને કદી છુતી નથી, કેમ કે તે સ્વભાવનો આશ્રય કદી કરતો નથી અને કર્મનો આશ્રય કદી છોડતો નથી.
ધર્મીને સ્વભાવના આશ્રયે અધ્યાત્મપધ્ધતિ થતા આગમ પધ્ધતિ (વિકારની પરંપરા) છૂટવા માંડે છે. અજ્ઞાની તો આવા શુધ્ધ ભાવને ઓળખતો પણ નથી અને વિકારની પધ્ધતિ શું છે અને વિકારની રીત શું છે તેનું પણ સત્યજ્ઞાન નથી. તે તો પરથી વિકારની ઉત્પત્તિ માને છે અથવા શુભરાગરૂપ વિકારની પધ્ધતિને જ ધર્મની માની બેસે છે. આ રીતે તેને એકેય પધ્ધતિનું જ્ઞાન નથી.
સારઃ આ રીતે આગમ-અધ્યાત્મનું સ્વરૂપ ચાર મુદ્દામાં બતાવ્યું છે.
(૧) આગમ-અધ્યાત્મનું સ્વરૂપ
(૨) આગમરૂપ કર્મપધ્ધતિ-તે સંસાર, અધ્યાત્મરૂપ શુધ્ધ ચેતના પધ્ધતિ-તે મોક્ષમાર્ગ
(૩) આગમ અને અધ્યાત્મપધ્ધતિ બંને પધ્ધતિમાં અનંતતા
(૪) આગમ-અધ્યાત્મ પધ્ધતિના જ્ઞાતા કોણ ?
આ સ્વરૂપ સમજી બધા ભવ્ય જીવો મોક્ષપદને પ્રાપ્ત કરે એ જ વિનમ્ર ભાવના !
****
(૧૬૪)
