Mahavir Darshan

SR No.: 006039
Original Sutra Author: N/A
Author: Ramniklal Savla
Publisher: Anandji Kalyanji Pedhi
Total Pages: 202
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 16 MB

Page 160

જીજાજી શ્રી મહાવીર દર્શન
* હોય છે. એટલે કે જીવ પુરુષાર્થ પણ પર્યાયની ક્રમબધ્ધતા પ્રમાણે જ કરે છે. એ પ્રમાણે બુધ્ધિ (ધારવું) અને પુરુષાર્થ પણ પર્યાયની કમબધ્ધતાને ઉલ્લંધનતા ન હોવાથી, જીવના ધાર્યા પ્રમાણે કરવામાં આવે તો બધો ય પુરુષાર્થ જીવની પર્યાયની કમબધ્ધતા અનુસાર જ થતાં હોય છે. આ એક અટલ નિયમ છે. સંપૂર્ણ વ્યવસ્થતા નિશ્ચિત છે.
(૮) સહજતાઃ
(૧) ભાઈ ! તું જ્ઞાયક જ છો એમ નિર્ણય લાવ! જ્ઞાયક જ છો પણ એ જ્ઞાયકનો નિર્ણય પર્યાયમાં કરવાનો છે. પુરુષાર્થ કરું...કરું...પણ એ પુરૂષાર્થ તો દ્રવ્યમાં ભર્યો છે તો એ દ્રવ્ય પર લક્ષ જાય ત્યાં પુરૂષાર્થ પ્રગટે છે. પણ એને કરું... કરું.કરીને કાંઈક નવું કાર્ય શું કરવું છે?
(૨) જ્યારે દ્રવ્ય પર લક્ષ જાય છે ત્યારે બધું જેમ છે તેમજ છે તેમ શ્રદ્ધાનપૂર્વક જાણે છે. પરનું તો કાંઈ પલટાવવું નથી અને સ્વનું પણ કાંઈ પલટાવવું નથી. સ્વનો નિર્ણય કરતા દિશા જ પલટી જાય છે. | (૩) પ્રશ્ન: પરોક્ષ જ્ઞાન તો હીણું અને કહ્યું છે ને? - ઉત્તરઃ પરોક્ષ જ્ઞાન મતિ-ગૃત પણ જાણનાર જ છે. જે કાંઈ છે તેને જાણે જ છે. વિકલ્પને ' જાણે છે, હીણપને જાણે છે. ઉણપને જાણે છે.
(૪) પ્રશ્નઃ કોણ જાણે છે? ઉણું જ્ઞાન ને? ઉત્તર જ્ઞાન ઉણું છે એમ પણ એ જ્ઞાન જાણે છે જે છે તેને તે જ જ્ઞાન તેમજ જાણે છે.
(૫) જે પર્યાય થવાવાળી છે તેને કરવું શું? અને જે નહિ થવાવાળી છે તેને પણ કરવું શું? એવો નિશ્ચય કરતાં જ કર્તુત્વબુધ્ધિતુટીને સ્વભાવ સન્મુખ થઈ જાય છે. ત્રિકાળીને સર્વજ્ઞ જાણનાર દેખનાર છે. એમ હું પણ ત્રિકાળીને જાણવા-દેખવાવાળો જ છું – એવા ત્રિકાળી જ્ઞાયકસ્વભાવનો નિશ્ચય કરવો એ જ સમ્યગ્દર્શન છે.
(૬) અરે ભાઈ ! તું વિચાર કર કે તું કોણ છે? તું સહજ જ્ઞાનસ્વરૂપ જ છો. પોતે પરદ્રવ્યનો કર્તા નથી, રાગનો કર્તા નથી, નિર્મળ પર્યાયનો પણ કર્તા નથી, અકર્તાસ્વરૂપ જ છો. જ્ઞાન સ્વરૂપ જ છો. પર્યાય પોતાના સ્વભાવતરફ વળે એ જ શુધ્ધોપયોગ છે - એ શુધ્ધનય છે અને ખરેખર એ જ જૈન દર્શન છે. •
(૭) પર્યાય પોતાના ષટકારકથી સ્વતંત્ર પરિણમે છે. એમાં ભાવ નામની એક શક્તિ છે તેના કારણે પર્યાય થાય જ છે, કરું તો થાય એમ નથી.
=૧૩૯