________________
* શ્રી મહાવીર દર્શન
કરી
સારરૂપ:
ભાઈ ! તારા જ્ઞાનનું સામર્થ્ય કોઇ અચિન્ય છે. જે કાળે જેવા રાગાદિ (ય) હોય તેવું જ જ્ઞાન થઈ જાય છે અને એ જ્ઞાનની પર્યાયનું સામર્થ્ય છે. તેમ છતાં આવો રાગ છે માટે આવું જ્ઞાન થયું એમ નથી. રાગના અસ્તિત્વથી જ્ઞાનની પરિણતિનું અસ્તિત્વ ભિન્ન છે. રાગાદિ તે પર છે અને પર્યાયમાં રાગાદિનું જે જ્ઞાન છે. એ (સ્વ) મારું છે, એવો ભેદજ્ઞાન સ્વરૂપ અનુભવ ક્યારે થાય? રાગાદિનું લક્ષ છોડી સ્વના લક્ષમાં જાય ત્યારે એની પરિણતિમાં ભેદજ્ઞાન થાય.
શરીર, મન, વાણી ઇત્યાદિ નોકર્મ અને રાગાદિ કર્મ એ પર પુદ્ગલના જ છે અને એ શેયોને જાણનારૂં જ્ઞાન તે મારું જ્ઞાયકનું છે એમ વિભાવ અને સ્વભાવની ભિન્નતા જાણી એક જ્ઞાયકની સત્તામાં જ લક્ષ કરે તેને ભેદજ્ઞાન થાય છે.
પછી એવો યથાર્થ નિર્ણય થાય છે કે, હું જ્ઞાનાનંદ સ્વરૂપ ભગવાન આત્મા છું અને સર્વથા સર્વથી ભિન્ન જ છું.
નાથ! તું તો સર્વજ્ઞસ્વભાવી છે. દરેક આત્મા સર્વજ્ઞસ્વભાવરૂપ જ છે. એનો અર્થ એ થયો કે સ્વને અને પરને જાણવાના પરિણમનવાળો છે. એ સ્વ અને પર એ બે એક છે એમ નહિ. સ્વના જ્ઞાનરૂપે અને પરના જ્ઞાનરૂપે પરિણમવું એવો સ્વપર પ્રકાશક એનો સ્વભાવ છે. સર્વજ્ઞની પરિણતિ પર્યાયમાં જે પ્રગટે તે પહેલાં શ્રધ્ધામાં એમ આવ્યું હતું કે હું તો સર્વજ્ઞ સ્વભાવી છું તેથી શ્રદ્ધાનાબળે સર્વજ્ઞ દશા પ્રગટ કરી. એ શ્રદ્ધા સર્વજ્ઞ સ્વભાવી આત્માની છે, અલ્પજ્ઞ કે રાગવાળા આત્માની નહિ. આવો ઉપદેશ છે. ભાઈ ! માર્ગ તો આ છે.
