________________
આ પાંચ ભાવ શું બતાવે છે?: ૧. જીવનો અનાદિ અનંત શુદ્ધ ચૈતન્યસ્વભાવ છે એમ પારિણામિક ભાવસાબિત
કરે છે. ૨. જીવનો અનાદિ અનંત શુદ્ધ ચૈતન્યસ્વભાવ હોવા છતાં તેની અવસ્થામાં વિકાર
છે એમ ઔદયિક ભાવ સાબિત કરે છે. ૩. જડ કર્મની સાથે જીવને અનાદિનો સંબંધ છે અને જીવ તેને વશ થાય છે તેથી - વિકાર થાય છે પણ કર્મના કારણે વિકાર ભાવ થતો નથી, એમ પણ ઔદયિક
ભાવ સાબિત કરે છે. ૪. જીવ અનાદિથી વિકાર કરતો હોવા છતાં તે જડ થઈ જતો નથી અને તેના
જ્ઞાન, દર્શન અને વીર્યનો અંશ ઉઘાડતો સદા રહે છે એમ સાયોપથમિક ભાવ
સાબિત કરે છે. ૫. આત્માનું સ્વરૂપ યથાર્થપણે સમજીને જ્યારે પોતાના પરિણામિક ભાવનો
જીવ આશ્રય કરે છે ત્યારે ઔદયિક ભાવ ટળવાની શરૂઆત થાય છે અને પ્રથમ
શ્રદ્ધા ગુણનો ઔદયિક ભાવ ટળે છે એમ ઔપથમિક ભાવ સાબિત કરે છે. ૬. સાચી સમજણ પછી જીવ જેમ જેમ સત્ય પુરૂષાર્થ વધારે છે તેમ તેમ મોહ
અંશ ટળતો જાય છે એમ ક્ષાયોપથમિક ભાવ સાબિત કરે છે. ૭. જીવ જો પ્રતિહત ભાવે પુરૂષાર્થમાં આગળ વધે તો ચારિત્ર મોહ સ્વયં દબાઈ
જાય છે (ઉપશમ પામે છે) એમ ઔપથમિક ભાવ સાબિત કરે છે. ૮. અપ્રતિહત પુરૂષાર્થ વડે પારિણામિક ભાવનો આશ્રય વધતાં વિકારનો નાશ
થઈ શકે છે એમ ક્ષાયિક ભાવ સાબિત કરે છે. ૯. જો કે કર્મ સાથેનો સંબંધ પ્રવાહથી અનાદિનો છે તો પણ સમયે સમયે જુનાં
કર્મ જાય છે અને નવા કર્મનો સંબંધ થતો રહે છે તે અપેક્ષાએ તેમાં શરૂઆતપણું રહેતું હોવાથી (સાદિ હોવાથી)તે કર્મ સાથેનો સંબંધ સર્વથા ટળી જાય છે એમ
સાયિક ભાવ સાબિત કરે છે. ૧૦. કોઈ નિમિત્ત વિકાર કરાવતું નથી પણ જીવ પોતે નિમિત્તાધીન થઈને વિકાર કરે
છે. જીવ જ્યારે પારિણામિક ભાવરૂપ પોતાના સ્વભાવ તરફનું લક્ષ કરીને સ્વાધીનપણું પ્રગટ કરે છે ત્યારે નિમિત્તાધીનપણું ટળી શુદ્ધતા પ્રગટે છે - એમ ઔપથમિક ભાવ, સાધકદશાનો ક્ષાયોપથમિક ભાવ અને ક્ષાયિક ભાવ એ ત્રણે સાબિત કરે છે.