________________
અનેકાન્તમૂર્તિ ભગવાન આત્માની ૪૭ શક્તિઓ
૧. જીવત્વ શક્તિ ચૈતન્યભાવ તે જ આત્માના જીવનનું કારણ છે. ૨. ચિતિ
આત્માનું જીવન ચૈતન્યસ્વરૂપ છે. ૩. દશિ
આત્મા ચૈતન્ય દર્શનરૂપ છે. ૪. જ્ઞાન
આત્માની જ્ઞાન શક્તિ સાકાર ઉપયોગમયી છે. ૫. સુખ
અનાકુળતા જેનું લક્ષણ એવી ત્રિકાળ છે. ૬. વીર્ય
નિજ સ્વરૂપને રચવાનું સામર્થ્ય. ૭. પ્રભુત્વ
અખંડિત પ્રતાપવાળી સ્વતંત્રતા-સ્વાધીનતા. ' ૮. વિભુત્વ
વિભુતા છે કે અનંત ગુણોમાં વ્યાપીને રહ્યો છે. ૯. સર્વદર્શિત્વ આત્મામાં પૂર્ણતા ભરેલી છે-દર્શનનું પરિપૂર્ણ
સામર્થ્ય. ૧૦. સર્વજ્ઞત્વ
સમસ્ત વિશ્વના વિશેષ ભાવોને જાણવારૂપે
પરિણમેલી. ૧૧. સ્વચ્છત્વ
તારા ઉપયોગ દર્પણમાં લોકાલોક એક સાથે
જણાઈ જાય. ૧૨. પ્રકાશ
પોતે પોતાના સ્વસંવેદનથી સ્પષ્ટ અનુભવમાં
આવે. ૧૩. અસંકુચિત વિકાસત્વ સંકોચ વગરનો વિકાસ થાય. ૧૪. અકાર્યકારણત્વ આત્માનું કારણ પર નહિ અને પરનું કારણ
આત્મા નહિ. ૧૫. પરિણમ્ય-પરિણામકત્વ સ્વ-પરને સંપૂર્ણપણે જાણે એવું સ્વભાવ સામર્થ્ય ૧૬. ત્યાગોપાદાનશૂન્યત્વ પર દ્રવ્યને ગ્રહતો નથી-નિજ સ્વભાવને છોડતો
નથી. ૧૭. અગુરુલધુત્વ દ્રવ્ય પોતાના સ્વરૂપમાં જ પ્રતિષ્ઠિત. ૧૮. ઉત્પાદ-વ્યય-ધુત્વ પર્યાયો ઉત્પાદ-વ્યયરૂપ અને ગુણો ધૃવરૂપ છે. ૧૯. પરિણામ
સદશ અને વિસદશ જેનું રૂપ છે એવા એક
અસ્તિત્વ માત્રમયી. ૨૦. અમૂર્તત્વ શક્તિ આત્મા ત્રિકાળ વર્ણ-ગંધ-રસ-સ્પર્શ રહિત છે.