Page Text
________________
આત્માના “જ્ઞાનમાત્ર' ભાવમાં ઊછળતી અનંત શક્તિઓ :
૧. જ્ઞાનથી લક્ષિત આત્મા માત્ર જ્ઞાનરૂપ નથી પણ અનંત ધર્મસ્વરૂપ છે. જ્ઞાન
આત્માને પ્રસિદ્ધ કરે છે, તે આત્મા અનંત ગુણોનો સમુદાય સ્વરૂપ છે. જ્ઞાનની સાથે જ અનંત ગુણો રહેલાં છે, તે દરેક ગુણનું લક્ષણ જુદું જુદું છે છતાં
દ્રવ્યપણે તે બધાં ગુણોનો એક જ ભાવ છે, એક દ્રવ્ય જ તે બધા ધર્મોવાળું છે. ૨. જ્ઞાનનું લક્ષણ ........... સ્વ-૫ પ્રકાર
સમ્યત્વનું લક્ષણ ............ સ્વરૂપની નિર્વિકલ્પ પ્રતીતિ ચારિત્રનું લક્ષણ ..............સ્વરૂપમાં એકાગ્રતા આનંદનું લક્ષણ
આહલાદ સુખનું લક્ષણ ...... અનાકુળતા અસ્તિત્વનું લક્ષણ ............... હોવાપણું પ્રભુત્વનું લક્ષણ . . સ્વતંત્રતાથી શોભિતપણું
એમ અનંતા ગુણોનું લક્ષણ જુદું છે, એટલે લક્ષણ ભેદે બધાં ગુણોનો પરસ્પર ભેદ છે, છતાં દ્રવ્ય તો બધાં ગુણોનો એકરૂપ પિંડ છે, જ્ઞાનમાત્ર આત્મામાં બધા ધર્મો સમાઈ જાય છે. જ્ઞાન તે આત્મા” એમ કહેતાં જ અનંત
ધર્મોનો એક સમૂહ લક્ષિત થાય છે તે આત્મા છે. ૩. જ્ઞાન લક્ષણથી અનંત ધર્મસ્વરૂપ આત્મા લક્ષિત થાય છે, રાગાદિ નહિ. જ્ઞાન
નો સ્વભાવ સ્વ-પર પ્રકાશક હોવાથી તે પરને અને રાગાદિને જાણે ખરું, પણ પરને કે રાગને જાણતાં, જ્ઞાન લક્ષણ પરનું કે રાગનું થઈ જતું નથી, જ્ઞાન લક્ષણ તો આત્માનું જ રહે છે. એટલે કે પરને જાણતું જ્ઞાન પણ આત્મા સાથે એકતા રાખીને પરને જાણે છે, પર સાથે કે રાગ સાથે એકતા કરીને જાણતું નથી. જ્ઞાન બીજાને જાણે છે ખરું પણ બીજાનું લક્ષણ થતું નથી. અભેદ આત્માના લક્ષપૂર્વક ભેદને જાણનારૂં જ્ઞાન પણ અભેદ આત્માની જ પ્રસિદ્ધિ કરે છે. જ્યાં જ્ઞાને અભેદ આત્માને લક્ષમાં લીધો ત્યાં લક્ષણ અને લક્ષ્ય બંને એક થઈ ગયા-અભેદ થઈ ગયા, અને ત્યારે જ જ્ઞાન આત્માનું લક્ષણ થયું, તે જ્ઞાન લક્ષણે અનંત ધર્મવાળા આત્માને પ્રસિદ્ધ કર્યો. આનું જ નામ સમ્યગ્દર્શન અને સમ્યજ્ઞાન છે, અને એ જ્ઞાને સ્વરૂપમાં જ્યાં એકાગ્રતા કરી એ જ સમ્યગ્વારિત્ર છે. આ જ પ્રથમ ધર્મ છે.
| SR No. | 006038 |
| Book Title | Aatmdarshan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramniklal Savla |
| Publisher | Anandji Kalyanji Pedhi |
| Publication Year | |
| Total Pages | 218 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 13 MB |