________________
આઠમાના પ્રથમ સમયથી શ્રેણીની શરૂઆત પરંતુ જેની ભવસ્થિતિ હજુ બાકી છે પાકી નથી. અથવા જેને ક્ષપકને યોગ્ય વિશુદ્ધિ હજુ આવી નથી. તેજ ઉપશમ શ્રેણી માંડે
પ્રશ્ન : ઉપશમ શ્રેણી કેવા જીવો માંડી શકે ?
જવાબ : પૂર્વધર શુદ્ધિમાન્ વિશુદ્ધિમાન્ અને પ્રથમના ત્રણેય સંઘયણોવાળો માંડી શકે. જ્ઞાન પર્યાયમાં જેટલી સ્થિરતા તેટલાજ ચારિત્ર પર્યાય. પરંતુ સંયમ સ્થાન જુદી વસ્તુ છે. સંયમ સ્થાન સમાન હોવા છતાંય, ચારિત્ર પર્યાયમાં ભિન્નતા તરતમતા હોય. ૧૧મે, ૧૨મે, ૧૩મે ગુણસ્થાને મોહના ઉદયનો અભાવ છે તેથી ત્રણેયમાં સંયમ સ્થાન એક સમાન છે. જયારે મતિશ્રુતવાળાને જેટલો જ્ઞાનનો ક્ષયોપશમ તેટલો જ્ઞાન પર્યાય ને ચારિત્ર પર્યાય, જેટલો જ્ઞાન પર્યાય તેટલી નિર્વિકલ્પતા જુઓ મહામુનિ ગજસુકુમાલને સસરા સોમિલે ઉપસર્ગ કર્યો તે વખતે ઉપસર્ગના કાળામાંજ તેઓ સર્વજ્ઞ બની ગયા હતા અને તે ઉપસર્ગની સર્વ હકીકત જ્ઞાનથી જાણતા હતા છતાંય જ્ઞાન પર્યાય માં વિકૃત્તિ આવતી નથી. ઉપસર્ગ ચાલુ જ છે ત્યારેજ તેમને ઘાતી કર્મ નો ક્ષયને કેવલ જ્ઞાન થઈ ગયું છે. તેથી તેજ વખતે ક્ષપક શ્રેણી તેજ સમયે ૧૦મે થી તુર્ત બારમે પહોંચ્યા છે, એટલે ઉપસર્ગના સમયે કેવલ જ્ઞાન થતાં માત્ર ઉપસર્ગ જાણ્યો એટલેજ તેમાં તેને જરાય વિકાર નથી આવ્યો. એમ કેવલી ભગવાન સર્વ પદાર્થોને જાણે પણ ૨મણતાતો સ્વસ્વભાવ ગુણોમાંજ. એટલુંજ જ્ઞાન પર્યાયો તેમના અનંતા પરંતુ સંયમસ્થાન બન્ને નું સમાન. જેવી કેવળી ભગવંતના અનંતાજ્ઞાન પર્યાયમાં નિર્મળતા તેવીજ અલ્પજ્ઞાનવાળાની પણ નિર્મળતા. ઉપશમ શ્રેણી માંડવાવાળાની યોગ્યતા તે પૂર્વધર હોવા જોઈએ, નિરતિચાર ચારિત્રવાળા જોઈએ. વિશુદ્ધ અધ્યવસાયવાળા અને પ્રથમના ત્રણ સંઘયણવાળા જોઈએ. પ્રશ્ન : અહિં સંઘયણનું કામ શું ?
જવાબ : આત્મબળને પુર બહારમાં વિકસાવવા માટે કાયાના બળની પણ
૯૫
