________________
અલરટ્યુતની અપેક્ષાએ તરતમતા ન હોય પણ અર્થની અપેક્ષાએ અનંત ભાગ વૃદ્ધિ, અસંખ્ય ભાગ વૃદ્ધિ, સંખ્ય ભાગ વૃદ્ધિ અનંત ગુણ વૃદ્ધિ, અસંખ્ય ગુણ વૃદ્ધિ, સંખ્ય ગુણ વૃદ્ધિની તરતમતા હોય છે. પ્રજ્ઞાપનીય ભાવોમાંથી અનંતમાં ભાગનું જ શ્રત રૂપે
હોઈ શકે. છઠ્ઠા ગુણ સ્થાનકમાં સાધુ મહારાજનું સ્થાન છે. પ્રશ્ન : જેઓ પંચ મહાવ્રત ને પાળનાર છે તો તેમનામાં પ્રમાદ ક્યાંથી
આવે?
જવાબ : પાંચ કારણે પ્રમાદ આવે છે (૧) મદ્ય એટલે માદક પણું અંતકાન્ત
આહાર લેવાથી તેના અભ્યાસ દ્વારા સંયમ માટે શક્તિ ટકી રહે પરંતુ માદકપણું ન આવે જયારે રસકસ વાળા પદાર્થોથી માદકપણું આવે છે અને તેનાથી પ્રમાદ આવે છે. પાંચેય ઈન્દ્રિયોના અનુકુલ વિષયો થી અને સખત તાપમાં આકલતા આવવી વગેરે થી પ્રમાદ આવે છે. પણ ગરમી વખતે શીતલતા ને ન ઈચ્છે, અને એમ વિચારે કે સકામ નિર્જરાનો ધન્ય અવસર મળ્યો છે. અનુકુલ પ્રતિકલ વિષયોમાં આધીન ન બનાય, તો પ્રમાદ ન આવે. શરીરનું સુકુમારપણું ટકાવી રાખી, ભવનો નિસ્તાર શક્ય નથી. અનુકલતા કે પ્રતિકલતામાં, આકુળ વ્યાકુળ પણું ન આવવું જાઈએ. મદ્ય એ વિષયનો પોષક છે અને વિષયની પુષ્ટિ એ કષાયની ઉત્તેજક છ. મદ્ય-વિષય-કષાય-નિદ્રા અને વિકથા . (સ્ત્રીકથા-દેશ-રાજ ભક્તકથાદિ) આ પાંચ કારણે પ્રમાદ આવે છે. સંજવલન સંજવલનમાં અન્તર્મુહૂર્તથી વધુ જો ટકી રહેવાય તો, ક્ષણવાર ૭મું ગુણસ્થાનક સ્પર્શી જાય અને પાછુ ફરી છઠું આવી જાય. જે સમયે (વખતે) કોઈ ભાગ્યશાળી ચારિત્ર ગ્રહણ કરે છે તે વખતે તેને ચોથે કે પાંચમે થી સીધું ૭મું સ્પર્શી અને પછી છઠે આવે. જો પ્રત્યાખ્યાન કષાય ન આવે અને સંજવલન એક અન્તર્મુહૂર્ત પછી પણ ટકે તો છઠ્ઠું બરાબર ટકે અને શુભયોગ પણ ટકે. અને સંજવલન એક અન્ત મૃહૂર્તથી વધુ ટકે તો ૭મું સ્પર્શ. શુભયોગ શુદ્ધોપયોગ સંજવલન પ્રત્યાખ્યાની અન્તર્મુહૂર્ત
૭૩