________________
સમ્યગ દર્શનવાળાને અવિરતિ ગમતી નથી વિરતિને ઈચ્છે છે ચાહે છે. પાંચમા ગુણસ્થાનકે મનુષ્ય ત્રિક એટલે મનુષ્ય ગતિ અનુપૂવને આયુષ્ય) નો બંધ અટક્યો દેશવિરતિ ને દેવલોક અને તે પણ વૈમાનિક નિકાયની ગતિ બંધાય. શુભગતિ બંધાય અને મોહની મંદતા હોય તો નિર્લેપ પણ
પ્રશ્ન : મનુષ્યત્રિક મોક્ષના પ્રતિબંધક નથી જ્યારે દેવલોક મોક્ષનો પ્રતિબંધક
છે. છતાંય દેવગતિ કેમ બંધાય ?
જવાબ : જો પાંચમેથી છઠે જઈ વિશુદ્ધિ આવી જાય તો દેવ ગતિને
તરછોડી મોક્ષમાટેનો મહાન પુરુષાર્થ પણ કરી લે છે. બાકી તેની ભવિતવ્યતાજ એવી હોય. અને બીજું સમ્યગદર્શનને કારણે પ્રશસ્ત ભાવને કારણે પુણ્ય પ્રકૃતિ બાંધે અને તેનો ભોગવટો દેવલોકમાં જ થઈ શકે.
૪ થા ગુણ સ્થાનકે અવિરતિ છે. પાંચમામાં પંદર આની અવિરતિ છે. પણ એ અવિરતિ તેમને કાંટાની જેમ ખૂંચે છે. પ્રવૃત્તિ નથી પણ પ્રશસ્ત ભાવ છે. સમ્યગદર્શનની પ્રાપ્તિ પછી તેની ભવસ્થિતિનું નિર્માણ હોય તેને તે પ્રમાણે અથવા તો સમ્યગદર્શનના લક્ષણોમાં જે અનુકંપા છે તે પરિણતિ અને પ્રવૃત્તિરૂપે અવશ્ય હોય છે. તેને કારણે પુણ્યપ્રકૃતિનો બંધ કરે અને આ બાંધેલી તીવ્ર પુણ્ય પ્રકૃતિ નો ભોગવટો દેવલોકમાંજ થઈ શકે.
સમ્યગ દર્શનની પ્રાપ્તિ પછી તેની ભવસ્થિતિનું નિર્માણ જેવું હોય તેને તે પ્રમાણે, અથવા તો સમ્ય દર્શનના લક્ષણો જે અનુકંપાદિ છે. તે પરિણતિ અને પ્રવૃત્તિ રૂપે અવશ્ય હોયજ. અને તેને કારણે પુણ્ય પ્રકૃતિનો બંધ કરે. અને બાંધેલી પુણ્ય પ્રકૃત્તિનો ભોગવટો દેવલોકમાંજ થઈ શકે, આ કારણે સમ્યગ દ્રષ્ટિ આત્મા મનુષ્યનું આયુષ્ય જે મોક્ષનું કારણ છે તે છતાંય તે
६४
