________________
પિતૃહત્યાનું પાપ ન લાગે માટે સ્વયં હીરો ચુસી આત્મહત્યા કરી. કોણિકને પાપ ન લાગે તે સારી વાત છે પણ આપઘાત એ અશુભ ધ્યાન છે. એવી જ રીતે મહામંત્રી શકડાલે પણ કુટુંબને કલંક ન લાગે અને રાજા પાયમાલ ન કરે માટે આત્મહત્યા કરી, પણ ઉપર બન્નેમાં પંડિત મરણ નથી. આત્મહિતનું લક્ષ્યનથી પંડિતમરણની પૂર્વ ભૂમિકા સર્વસાથે ક્ષમાપના વોસિરાવવું વગેરે કર્યું હોય તો પંડિત મરણ નો અધિકાર છે. આત્મહિત કલ્યાણ માટે અણસણ વગેરે કરવું તેમાં આત્મહત્યાનું પાપ નથી, એ અશુભ ધ્યાન નથી.
પ્રશ્ન :
મિશ્રગુણસ્થાનકમાં કેટલી કર્મ પ્રકૃતિ, બંધ ઉદયને સત્તામાં હોય ?
જવાબ:
મિશ્રમનું આયુષ્યનો બંધ ન પડે પરંતુ ગતિનો બંધ તો ચાલુજ છે. પણ ત્યાં નરક કે તિર્યંચ (ત્રિક) (આયુઃ ગતિ અનુપૂર્વ) ગતિનો બંધ ન કરે. સાસ્વાદને તિર્યંચ ગતિ આયુષ્ય આનુપૂર્વી નો બંધ છે, અહિંનથી. મિશ્ર સિદ્ધિ ત્રીક (થિણદ્ધિ પ્રચલાપ્રચલાને નિદ્રા નિદ્રા) નો બંધ નથી. દુસ્વર દુર્ભગત્રિક અનાદેય નામ કર્મનો બંધ ન હોય અનંતાનુબંધિ, ચારનો બંધ નહોય. વજઋષભ નારાચસંઘયણને સમચતુરસ્ત્ર સંસ્થાન બંધાય. '
બીજા ગુણસ્થાનકમાં બાકીના ચાર બંધાતા હતા. જ્ઞાનાવરણીય કર્મના ઉદયના કારણે તેનો બંધ નથી. પણ મોહનીયના ઉદયના કારણે છે. તેથી ૧૦ માં ગુણસ્થાનક સુધી જ્ઞાનાવરણીય બંધાય. ૧૦ માં સુધી મોહનીયના ઉદયના કારણે ઉપયોગ વીર્ય, પૂર્ણશુદ્ધ નથી. ૧૦ મે મોહનીય અત્યંત ક્ષીણ થયું હોવાથી મોહનીય નો બંધ નથી. ત્રીજે નીચગોત્ર ન બંધાય નીચગોત્રનો બંધ પાંચમા સુધી તો થાય છે. પણ ત્રીજામાં તો નજ થાય.
આ બધી પ્રકૃતિઓ બંધમાથી અટકી તેનું મુખ્ય કારણ અનંતાનું બંધિનો ઉદય અટક્યો છે. તિર્યચત્રિક અટક્યું એટલે તિર્યંચ પ્રાયોગિક
૩૬
