________________
આનંદઘન પદ - ૯૯
૩૧૫
બીજો છેડો ધરતીને અડે છે અર્થાત્ તૃષ્ણા એ ઉર્ધ્વલોકમાં અને તિસ્કૃલોકમાં દેવ અને મનુષ્ય - તિર્યંચ બધામાં વ્યાપીને રહેલી છે. આટલા બધા મનના ઓરતા ઓઢીને ફરવા છતાં તે તૃષ્ણાની સોડ ભરાતી નથી પણ ખાલી ને ખાલી જ રહે છે. એક પણ ઈચ્છા તેની સંપૂર્ણ પણે પુરાતી નથી. આવી સંસારી જીવોની લોકેષણાની અતૃપ્તિ જોઈને આનંદઘનજીની સમતા દેવી કહે છે કે મારે આવો સાસરવાસ અને પીયરીયાનો વાસ તેમજ સંસારના કોઈપણ સંબંધીઓનો વારસાવાસ જોઈતો નથી. મેં તો માયા પિયુજી માટે મોક્ષમાં શય્યા બિછાવી રાખી છે ત્યાં અમે બંને જ્યોતિમાં જ્યોતિ સમાય તેમ એકબીજામાં સમાઈ જઈશું.
રાગ અને મિથ્યાત્વ સુકાં ત્યાગ અને સહિષ્ણુતાથી લૌકિક ઉકય બંધાય. વિરાગ અને સભ્યત્વ સુકા ત્યાગ અને સહિષ્ણુતાથી મોક્ષમાર્ગ વિકાસ સાધી શકાય છે.
દર્શનમોહનીયતા ક્ષયથી ક્ષાયિક સભ્યત્વ પ્રગટ થાય. જ્યારે ચારિત્રમોહનીયતા ક્ષયથી યથાશ્વાતવારિબ અર્થાતું વીતરાગતા અર્થાત આભાછું પ્રેમ સ્વર્ય પ્રગટ થાય.
પર્યાયમાં વૈરાગ્યદષ્ટિ નથી તો નિત્યદષ્ટિ, નિશ્ચયર્દષ્ટિ, દ્રવ્યદષ્ટિ સાચી નથી.
