________________
આનંદઘન પદ - ૯૮
૨૯૯
જશે.
હવે દૂધમાંથી માખણ બનાવવા સૌ પ્રથમ દૂધમાંથી દહીં બનાવવુ પડે. તે દહીંને જમાવવા ખટાશનો અંશ જોઈએ. તે ખટાશરૂપ છાશ પણ પાછી ખાટી થઈને બગડી ગયેલી હોય તો ન ચાલે. તે છાશ મધુરતાથી યુક્ત જોઈએ. બગડી ગયેલી છાશ દૂધને બગાડી નાંખે.
તે જ્ઞાનમય વાણી રૂપી દૂધને અવતારી એવા યુગપ્રધાન વગેરે પુરુષો કે જે ૧૦૦-૧૫૦ વર્ષે પાકે તેમને પાન તો કર્યું પણ જો તેમાં જીવોની તામસી કે રાજસી વૃત્તિ રૂપી બગડેલી છાશ પડે તો તે જીવને નરક-નિગોદમાં પાડી નાંખે એવા અધમ કાર્યોથી અવતારી પુરુષો દૂરજ રહે છે. અવતારી પુરૂષોને આ વૃતિમાંથી સર્વથા છુટવુ છે માટે તેઓ આશ્રવતત્ત્વનો ત્યાગ અને સંવર તત્ત્વનું ગ્રહણ કરે છે. સોલમાં ભગવાનના સ્તવનમાં કહ્યું તેમ ‘ભજે સાત્વિકી સાલ રે’ સાલ એટલે ભાત - રંગ. દૂધ જેવા ઉજળા પવિત્ર ભાવને ધારણ કરનારા તે સત્વગુણી આત્માઓ હોય છે. તે સત્વગુણ પણ પ્રકૃતિનો હોવાથી સંતોએ તેને પુન્યાનુબંધીપુન્યની પ્રકૃતિમાં ગણ્યું છે તેવા શુદ્ધ પુન્યની ખટાશ તે જ્ઞાનમય વચનોમાં ભળવાથી સાધુ પુરુષોએ તેને દહીં રૂપે બનાવ્યું. આટલે સુધી આવવા છતાં તેનુ વલોણું કરતા ન આવડે અર્થાત્ આત્મ મંથન કરતા ન આવડે તો માખણ રૂપ તત્ત્વસાર મેળવી શકાતો નથી.
–
આ તત્ત્વસાર રૂપ માખણને તારવનારા લાખોમાં એક નહિ પણ કરોડોમાં એક કોઈ વિરલાપુરુષ નીકળે છે. આ તત્ત્વસાર એમ બતાવે છે કે ‘છાસે જગ ભરમાયા’ - મોટા ભાગના જીવો સાધુ વેશ ગ્રહણ કરે છે એટલે એમ માને છે કે આપણે પંચમહાવ્રત યથાર્થ પાળીએ છીએ - નિર્દોષ ચર્ચાથી જીવીએ છીએ - કોઈ પણ જાતના વૈષયિક સુખોને ભોગવતા નથી. તપ ત્યાગ પ્રધાન જીવન જીવીએ છીએ માટે આપણામાં ભગવાને કહેલું સાચુ સાધુપણુ (છઠ્ઠા-સાતમા ગુણઠાણાનુ) આવી ગયું. જિનવચન પર અત્યંત દૃઢ શ્રદ્ધા છે માટે સમ્યગ્ દર્શન તો આપણામાં છેજ અને નિરંતર શાસ્ત્ર અધ્યયન કરીએ છીએ એટલે સમ્યગ્ જ્ઞાન પણ આપણામાં છેજ આમ રત્નત્રયી રૂપ મોક્ષમાર્ગ
જ્ઞાન જ્ઞાતામાં સ્થિર થાય તે સમ્યગ્ ચારિત્ર !
